Kalendarium, 12 stycznia
  

12 stycznia


Kalendarium dnia 12 stycznia.


Pierwszy w historii lot Jumbo jeta

12 stycznia 1970 roku pierwszy w historii gigant pasazerski okreslony mianem Jumbo jet wyladowal w Londynie. Maszyna ta, poruszana czterema silnikami odrzutowymi, osiagala predkosc 940 km/godz. i pulap 13 700 m. Na pokladzie znajdowalo sie 362 pasazerów, zas odleglosc miedzy Nowym Jorkiem i Londynem pokonal w 6,5 godziny.

Jean Baptiste van Helmont

Jean Baptiste van Helmont (1577-1644), chemik belgijski. Dokonal wielu odkryc z zakresu fizyki i chemii. Jako pierwszy próbowal zbadac sposób odzywiania sie roslin. Wymyslil tez okreslenie "gaz" i ustalil temperature topnienia lodu i wrzenia wody jako wyznaczniki temperatury.

Joseph Joffre

Joseph Joffre (1852-1931), marszalek wojsk francuskich. Byl szefem sztabu generalnego we Francji, to on zatrzymal ofensywe niemiecka w bitwie nad Marna. Potem byl glównodowodzacym armii francuskiej. Po bitwie nad Somma jego pozycja zostala oslabiona. W 1918 roku wszedl w sklad Akademii Francuskiej. Przez historyków ceniony jest tez jako autor pamietników.

Zalozenie Poznanskiego Towarzystwa Przyjaciól Nauk

W styczniu 1857 roku powstalo Towarzystwo Przyjaciól Nauk Poznanskiego. Organizacja ta, wzorowana na Towarzystwie Naukowym Warszawskim, wkrótce zdobyla zasluzona renome. Pierwszym prezesem PTPN byl Hipolit Cegielski, jezykoznawca, dziennikarz i przemyslowiec, zalozyciel slynnych zakladów metalurgicznych nazwanych jego imieniem.

Jan Skrzynecki

General Jan Skrzynecki (1787-1860), oficer napoleonski. Obarczany jest wina za kleske w wojnie polsko-rosyjskiej i przegrana bitwa pod Ostroleka. Jako dzielny oficer napoleonski utracil wiare w mozliwosc samodzielnego pokonania Rosji. Zjawisko to dotknelo niemal wszystkich generalów nie tylko polskich.

James Mark Baldwin

James Mark Baldwin (1861-1934), amerykanski profesor psychologii. Twórca koncepcji efektu Baldwina dotyczacego wplywu ewolucji kulturowej na ewolucje ludzkiego genomu. Prekursor oderwania psychologii od filozofii oraz wprowadzenia jej w krag nauk przyrodniczych.

Jack London

Jack London (1876-1916), pisarz amerykanski. Byl czlowiekiem o burzliwym zyciorysie. W swoich realistycznych powiesciach i nowelach, "Zew krwi", "Bialy kiel", "Martin Eden" laczyl pochwale meskiej przygody, sentyment do natury z demaskowaniem smutnych realiów zycia w idealnej Ameryce.

Hermann Göring i Alfred Rosenberg

Hermann Göring (1893-1946) i Alfred Rosenberg (1893-1946), dwaj prominentni dzialacze III Rzeszy. Urodzili sie tego samego dnia 12 stycznia. Goring lotnik, stal sie pózniej bliskim wspólpracownikiem Hitlera i dowódca Luftwaffe. Rosenberg czolowy ideolog partii hitlerowskiej, teoretyk rasizmu, jego ksiazka "Mit XX wieku" byla druga, obok "Mein Kampf" Hitlera, zlowroga ksiega nazizmu. Obaj jako zbrodniarze wojenni skazani zostali na najwyzszy wymiar kary.

Oficjalne ustanowienie Nagrody Goncourtów

Bracia Jules i Edmond Goncourtowie byli pisarzami i twórcami dziennika, który prowadzili przez kilka lat. Rejestrowali oni równiez osiagniecia mijajacego stulecia. Edmond, przeznaczyl w testamencie swój majatek na ufundowanie Akademii Goncourtów oraz nagrody literackiej, przyznawanej corocznie za najwieksze osiagniecia w prozie francuskiej. Akademia ta, aostala powolana w styczniu 1903 roku i sklada sie z 10 wybitnych pisarzy, honorujac autorów najlepszych powiesci.

Utworzenie Legionu Pulawskiego

W styczniu 1915 roku utworzono Legion Pulawskiego, zwanym tak od miasta formowania. Na czele stanal general Edmund Swidzinski. Ten niewielki, konny oddzial liczyl zaledwie 350 zolnierzy i poniósl ciezkie straty w kolejnych walkach. W 1917 roku, po rewolucji lutowej i obaleniu cara, Polacy w Rosji zaczeli wstepowac do korpusów.

Wyróznienie dla Karola Szymanowskiego

Karol Szymanowski (1882-1937), polski kompozytor. Jego slawa porównywalna byla z osiagnieciami Witolda Lutoslawskiego i Krzysztofa Pendereckiego. W styczniu 1933 roku na cztery lata przed smiercia zostal czlonkiem honorowym wloskiej Królewskiej Akademii Muzycznej.

Hiszpania przestala byc panstwem kolonialnym

Lata powojenne to okres zmierzchu czolowych poteg kolonialnych swiata. W styczniu 1976 roku przyszla kolej na Hiszpanie, której wojska opuscily Sahare Zachodnia. Nadeszla pora ekspansji, uzalezniania ekonomicznego i politycznego, w miare uplywu czasu lagodzonego realizacja programu globalizacji, a w Europie jednoczeniem sie panstw swiata zachodniego w ramach Unii Europejskiej.

Józef Czapski

 
 
Józef Czapski (1896-1993), malarz, eseista. Malowal pejzaze, martwe natury, portrety o ekspresyjnym kolorycie. Czlowiek wielkiej prawosci, zasluzony dla kregów emigracji polskiej. Wieziony w Starobielsku na Ukrainie, wraz z 4 tysiacami polskich jenców, ocalal jako jeden z nielicznych. Wslawil sie poszukiwaniami sladów oficerów polskich pomordowanych w Katyniu i w Charkowie. Swoja wstrzasajaca relacje z tego okresu zawarl w ksiazce "Na nieludzkiej ziemi".