Kalendarium, 21 stycznia
  

21 stycznia


Kalendarium dnia 21 stycznia.


Pierwszy lot naddzwiekowych samolotów Concorde

W styczniu 1976 roku odbyl sie pierwszy pasazerski lot samolotów naddziekowych Concorde. Dwie te maszyny wystartowaly równoczesnie z lotnisk w Heathrow pod Londynem do Bahrajnu i z lotniska Charlesa de Gaulle'a w Paryzu do Rio de Janeiro. Samoloty Concorde rozwijaja predkosc ponad 2300 km/h.

Zalozenie Gwardii Papieskiej

W 1506 roku papiez Juliusza II utworzyl najstarsza do dzis istniejaca armie swiata - Gwardie Papieska. Ta formacja wojskowa zalozona zostala w celu ochrony papieza i palacu papieskiego w Watykanie.

papiez Juliusz II

Papiez Juliusz II (1443-1513). Pochodzil z ubogiej rodziny. Papiezem zostal po smierci Piusa III, w 1503 roku. Jego pasja byla polityka i sztuka. Byl inicjatorem budowy bazyliki watykanskiej i zleceniodawca fresków w Kaplicy Sykstynskiej, wykonanych przez Michala Aniola Buonarrotiego.

George Byron

George Gordon Byron (1788-1824), najwybitniejszy angielski poeta romantyczny. Slawe przyniósl mu zbiór piesni "Wedrówki Child Harolda", a nastepnie powiesci poetyckie "Giaur" i "Korsarz". W atmosferze skandalu obyczajowego wyjechal z Anglii w 1816 roku. Wsród licznych jego utworów na szczególna uwage zasluguje poemat "Don Juan", ukonczony krótko przed smiercia.

Egzekucja króla Francji Ludwika XVI

Ludwik XVI (1754-1793), król Francji. Byl niezdecydowany i niekonsekwentny w dzialaniu, nie umial tez zachowac kontroli nad panstwem. Niefortunne decyzje króla doprowadzily do wybuchu rewolucji. Próbowal szukac pomocy za granica, wreszcie podjal nieudana ucieczke i zostal uwieziony. W styczniu 1793 roku wykonano na nim wyrok smierci przez sciecie na gilotynie. Jego smierc stala sie ostrzezeniem dla innych monarchów europejskich.

John M. Browning

John Moses Browning (1855-1926), amerykanski konstruktor pistoletu automatycznego i karabinu maszynowego nazwanego jego nazwiskiem. Konstrukcje te, pózniej zmodyfikowane, weszly do uzbrojenia armii amerykanskiej, a takze kilka ich odmian posiadalo równiez wojsko polskie w 1939 roku.

Maxime Weygand

Maxime Weygand (1867-1965), general francuski. Jego zaslugi siegaja czasów I wojny swiatowej, gdy byl bliskim wspólpracownikiem marszalka Ferdynanda Focha, glównodowodzacego wojskami Ententy. W 1930 roku zostal szefem sztabu armii francuskiej, a w 1940 roku dowodzil cala armia podczas najazdu niemieckiego. Pózniej zwiazal sie z rzadem w Vichy, zostal internowany w Niemczech, co uchronilo go od powojennych rozliczen. Byl równiez autorem licznych opracowan.

Józef Hauke-Bosak

Józef Hauke-Bosak (1834-1871), zolnierz w wojsku rosyjskim. Dowodzil w Sandomierskiem i Krakowskiem i dosluzyl sie stopnia generala. Po przegraniu bitwy pod Opatowem przeszedl granice austriacka i przedostal sie do Francji. Tam sluzyl w armii Wogezów podczas wojny francusko-pruskiej. Polegl w bitwie z Prusakami pod Fontaine-les-Dijon w styczniu 1871 roku.

Wincenty Witos

Wincenty Witos (1874-1945), przywódca ruchu ludowego. Rolnik, wójt w Wierzchoslawicach, swoim wygladem podkreslal, swoje pochodzenie. W 1913 roku zalozyl Polskie Stronnictwo Ludowe "Piast". Wczesniej prowadzil aktywna dzialalnosc parlamentarna, w sejmie galicyjskim, a potem w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej. Nalezal do Centrolewu i do Frontu Morges. Po zakonczeniu II wojny swiatowej byl wiceprezesem Krajowej Rady Narodowej. Napisal obszerne wspomnienia bedace zródlem do dziejów II Rzeczypospolitej. Byl wzorem tytulowego bohatera powiesci Dolegi-Mostowicza "Mateusz Bigda".

Konrad Bloch

 
 
Konrad Bloch (1912-2000), biohemik amerykanski. Profesor uniwersytetu w Chicago i Uniwersytetu Harvarda. W 1964 roku otrzymal on Nagrode Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii za ustalenie, jak organizm wytwarza cholesterol.

Wlodzimierz Lenin (Uljanow)

Wlodzimierz Iljicz Lenin Uljanow (1870-1924), teoretyk komunizmu. Organizator totalitarnego panstwa sowieckiego, twórca III Miedzynarodówki. Byl jednym z czolowych dzialaczy marksistowskich najpierw w Rosji, a nastepnie w miedzynarodowym ruchu robotniczym, oficjalny przywódca bolszewików. Przerzucony podczas wojny przez Niemców na teren Rosji, doprowadzil do przewrotu bolszewickiego i do zawarcia separatystycznego pokoju z Niemcami w Brzesciu nad Bugiem. Dazyl do spacyfikowania kraju i podporzadkowania panstwa nowej wladzy, a pózniej przeniesienia rewolucji na inne panstwa europejskie. Mumia Lenina znajduje sie w specjalnym mauzoleum zbudowanym na placu Czerwonym w Moskwie.

Camillo Golgi

Camillo Golgi (1844-1926), fizjolog i cytolog wloski. Specjalizowal sie w badaniach mikroskopowych komórek nerwowych. Stworzyl nowa metode barwienia preparatów do obserwacji mikroskopowych, odkryl w mózgu sowy plomykówki strukture komórkowa, nazwana aparatem Golgiego. Nagrodzony wraz z Ramonem y Cayalem Nagroda Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii w 1906 roku.

Edward VIII królem Anglii

Edward VIII (1894 1972), w styczniu 1936 roku zostal królem Anglii. Po zaledwie rocznym panowaniu król abdykowal. Powodem tej decyzji byl zamiar poslubienia rozwiedzionej Amerykanki Wallis Simpson. Od brata Jerzego VI otrzymal tytul ksiecia Windsoru i stala roczna pensje wysokosci 25 tys. funtów. Dzis badacze widza inna przyczyne, Edward VIII byl germanofilem i nie kryl swojej sympatii dla III Rzeszy. Aby uniknac skandalu politycznego wymuszono na królu abdykacje, pod pretekstem komplikacji matrymonialnych.

George Orwell

George Orwell (1903-1950), pisarz i publicysta angielski. Jego slynne powiesci to, "Rok 1984" oraz "Folwark zwierzecy". Pierwsza przedstawiala zycie obywateli kraju calkowicie stotalitaryzowanego, druga w satyrycznej, groteskowej formie opisywala, gospodarstwo rzadzone przez zwierzeta, które zbuntowaly sie przeciwko swemu gospodarzowi. Z realistycznego reportazysty w "Na dnie w Paryzu i Londynie" stal sie zarliwym krytykiem nowego systemu.