Kalendarium, 21 pazdziernika
  

21 pazdziernika


Kalendarium dnia 21 pazdziernika.


Alfred Nobel

 
 
Alfred Nobel (1833-1896), szwedzki chemik, wynalazca i filantrop. W 1867 roku wynalazl dynamit, laczac nitrogliceryne ze spowalniajacym eksplozje materialem pochodzenia organicznego, nastepnie opracowal jeden z pierwszych rodzajów prochu bezdymnego. Byl wlascicielem ponad 355 patentów i wielu fabryk produkujacych srodki wybuchowe w róznych czesciach swiata. Wiekszosc swojej ogromnej fortuny przeznaczyl w testamencie na ustanowienie corocznych nagród przyznawanych od 1901 roku za osiagniecia w dziedzinach chemii, fizyki, medycyny, fizjologii i literatury oraz za specjalne osiagniecia w walce o pokój na swiecie. Majatkiem szwedzkiego naukowca zarzadza Fundacja Nobla, której zadaniem jest odpowiednie administrowanie funduszami i okreslanie kwot nagród pienieznych wyplacanych laureatom.

Bitwa pod Trafalgarem

21 pazdziernika 1805 roku w poblizu przyladka Trafalgar w Hiszpanii rozegrala sie wielka bitwa morska, w której flota brytyjska pokonala polaczone sily francuskie i hiszpanskie. Zwyciestwo nad flota francuska bylo ostatnim sukcesem admirala Nelsona, uczestnika wielu bitew morskich z Hiszpania, Dania i Francja. Nelson, który byl wielokrotnie ranny, a nawet stracil oko i reke, zginal w ostatniej fazie bitwy pod Trafalgarem.

Thomas A. Edison

21 pazdziernika 1879 roku amerykanski wynalazca Thomas A. Edison (1847-1931) zaprezentowal po raz pierwszy zarówke elektryczna. Jej dzialanie oparte bylo na zjawisku swiecenia umieszczonego w prózni wlókna weglowego, rozzarzonego przeplywajacym pradem elektrycznym. Byl on wlascicielem ponad tysiaca patentów, prowadzil tez dzialalnosc przemyslowa w zalozonej przez siebie kompanii General Electric, a takze prace badawcze.

Pierwsza transatlantycka transmisja radiowa ludzkiego glosu

21 pazdziernika 1915 roku po raz pierwszy przeslano poprzez Atlantyk ludzki glos droga radiowa. Transmisje z USA do Francji przeprowadzila firma American Telephone and Telegraph Company. Po raz pierwszy ludzki glos przeslano za posrednictwem radia w 1902 roku, lecz odleglosc przesylu byla wielokrotnie mniejsza.

Dizzy Gillespie

Dizzy Gillespie (1917-1993), amerykanski muzyk jazzowy. Po nawiazaniu wspólpracy ze saksofonista Charliem Parkerem stal sie jednym ze wspóltwórców nowego stylu w muzyce jazzowej, tzw. bebop. W 1945 roku artysta zalozyl wlasna orkiestre, a nastepnie kwintet i zaczal eksperymentowac z folklorem afrykanskim i latynoskim. Opracowal oryginalny styl gry na trabce i spopularyzowal wokalna improwizacje jazzowa. Wydal wiele plyt m.in. "Groovin' High", "The Bebop Revolution" i "Afro-Cuban Jazz Moods".

Otwarto pierwsze na swiecie planetarium

21 pazdziernika 1923 roku w Monachium w Deutsche Museum otwarto pierwsze na swiecie planetarium, czyli zespól urzadzen sluzacych do ukazywania róznych fragmentów sfery niebieskiej. Pelny obraz mapy nieba uzyskano dzieki kulistemu rzutnikowi, wyposazonemu w wiele obiektywów, wyswietlajacych obraz nieba wewnatrz sferycznej kopuly planetarium. System zostal opracowany przez niemieckiego inzyniera Waltera Bauersfelda z zakladów optycznych Carla Zeissa.

Wladyslaw Gomulka

Wladyslaw Gomulka (1905-1982), dzialacz komunistyczny. Po wojnie znalazl sie we wladzach panstwa jako wicepremier i minister Ziem Odzyskanych. W 1948 roku zostal odsuniety z powodu tzw. odchylenia prawicowo-nacjonalistycznego. Doszedl do wladzy na fali odwilzy 21 pazdziernika 1956 roku i wystapil jako zwolennik destalinizacji kraju, wkrótce jednak zahamowal postep reform i dal sie poznac jako czlowiek o ciasnym i ortodoksyjnym swiatopogladzie, a takze przeciwnik Kosciola i intelektualistów w szeregach partii. Po rozpetaniu kampanii antysemickiej w kraju w 1968 roku i doprowadzeniu do krwawej rozprawy z robotnikami wybrzeza pod koniec 1970 roku zostal zmuszony do rezygnacji ze stanowiska I sekretarza KC PZPR.