Kalendarium, 5 pazdziernika
  

5 pazdziernika


Kalendarium dnia 5 pazdziernika.


Lech Walesa otrzymal Nagrode Nobla

Pokojowa Nagrode Nobla 5 pazdziernika 1983 roku otrzymal Lech Walesa, przywódca Zwiazku Zawodowego "Solidarnosc", dzialacz zwiazkowy i polityk, elektryk Stoczni Gdanskiej kilkakrotnie zwalniany z pracy za dzialalnosc w niezaleznych zwiazkach zawodowych. W sierpniu 1980 roku jako przewodniczacy Miedzyzakladowego Komitetu Strajkowego podpisal porozumienia sierpniowe z komisja rzadowa. Zostal jednym z zalozycieli Niezaleznego Samorzadnego Zwiazku Zawodowego "Solidarnosc". W czasie stanu wojennego internowany. W 1989 roku uczestniczyl w obradach Okraglego Stolu, które doprowadzily do rozpisania wolnych wyborów w Polsce i upadku komunizmu. W latach 1990-1995 Lech Walesa sprawowal urzad prezydenta RP.

Tecumseh

 
 
Tecumseh (1768-1813), legendarny wódz indianski. Wieksza czesc zycia spedzil poruszajac sie wsród róznych plemion, które darzyly go coraz wiekszym szacunkiem. Udalo mu sie zwolac dwa kongresy przedstawicieli wszystkich plemion indianskich amerykanskiego wschodu. Narady zaowocowaly zaniechaniem wewnetrznych wasni i zawiazaniem federacji majacej na celu wspólna obrone przed ekspansja bialych i odzyskanie utraconych ziem. 5 pazdziernika 1813 roku wódz zginal w bitwie nad kanadyjska rzeka Thames w Ontario.

Jacques Offenbach

Jacques Offenbach (1819-1880), kompozytor francuski. Byl wiolonczelista w orkiestrze paryskiej Opéra Comique, gdzie wystawil swoja debiutancka opere buffo "Pepito", nastepnie zostal dyrygentem orkiestry Theatre Francais, jednoczesnie kierowal teatrami Bouffes-Parisiens i Theatre de la Gaite. Skomponowal 102 operetki. Najczesciej wystawiane jego dziela to "Orfeusz w piekle", "Piekna Helena" i "Sinobrody", a takze bedaca dzielem jego zycia opera "Opowiesci Hoffmanna".

Utworzenie PEN Clubu

5 pazdziernika 1921 roku w Londynie z inicjatywy pisarki brytyjskiej C.A. Dawson Scott powstal PEN Club. Nazwa "PEN" jest skrótem od slów "poeci, eseisci i nowelisci". Zadaniem PEN Clubu jest zaciesnianie wspólpracy intelektualnej i przelamywanie barier miedzy pisarzami z róznych krajów, reprezentujacych rózne orientacje polityczne i wyznania. Pierwszym prezesem stowarzyszenia zostal pisarz angielski John Galsworthy. Polski PEN Club powstal w 1925 roku z inicjatywy Stefana Zeromskiego, który zostal jego prezesem.

Poczatek konferencji w Locarno

Po zakonczeniu I wojny swiatowej, w Locarno spotkali sie przedstawiciele krajów bioracych udzial w konflikcie oraz tych krajów, które powstaly w wyniku wojny. Celem konferencji bylo zapewnienie pokoju w nowo powstalej Europie. Podpisano serie traktatów. Pierwszy gwarantowal bezpieczenstwo granic wszystkich sygnatariuszy, szczególnie Francji, Niemiec i Belgii. Niemcy zostaly uznane za strefe neutralna. Takze Francja podpisala traktat pokojowy z Polska i Czechoslowacja. Wszelkie spory miano rozstrzygac na gruncie Ligi Narodów. Jednak juz w 1930 roku nowy przywódca Niemiec, Adolf Hitler, odrzucil zasady traktatu z Locarno, co bylo wstepem do rozpoczecia dzialan wojennych II wojny swiatowej.

Vaclav Havel

Vaclav Havel (1936-2011), pisarz i polityk czeski. Ksztalcil sie w praskiej Akademii Sztuk Teatralnych i Muzycznych. Bral udzial w praskiej wiosnie. W 1977 roku wraz z innymi dzialaczami opozycji skierowal do wladz Czechoslowacji dokument zawierajacy zadanie przestrzegania praw czlowieka, zwany Karta 77, dzieki tej inicjatywie spedzil 5 lat w wiezieniu. W 1989 roku po "aksamitnej rewolucji", zostal wybrany na prezydenta Czechoslowacji. Jako przywódca niepodleglego panstwa byl rzecznikiem integracji ze strukturami europejskimi i NATO, nie udalo mu sie ocalic jednosci panstwa, które zostalo podzielone na Republike Czeska i Republike Slowacka. Byl dwukrotnie wybierany na prezydenta Czech. Jego dorobek literacki stanowia dramaty dotyczace aktualnych spraw spolecznych i politycznych.

Wybuch konfliktu w Irlandii Pólnocnej

5 pazdziernika 1968 roku w miescie Londonderry w Irlandii Pólnocnej policja rozpedzila manifestacje katolików, protestujacych przeciw dyskryminacji przy przyznawaniu mieszkan komunalnych. Doszlo do zamieszek, a w nastepnych dniach doszlo do starc katolików z policja i bojówkami protestanckimi. W 1969 roku mialo miejsce kilka zamachów bombowych, a do Irlandii Pólnocnej wkroczyly jednostki armii brytyjskiej. Pod koniec stycznia 1972 roku doszlo do tragicznych wydarzen okreslanych mianem "krwawej niedzieli", od kul zolnierzy zginelo 14 uczestników pokojowej manifestacji katolickiej. Eskalacja przemocy doprowadzila w ciagu kolejnych lat do smierci ponad 3 tysiecy osób.