Kalendarium, 1 listopada
  

1 listopada


Kalendarium dnia 1 listopada.


Jan Dantyszek

Jan Dantyszek (1484-1548), polsko-lacinski poeta renesansowy. Pracowal jako dyplomata w sluzbie Zygmunta Starego. Za najwybitniejsze utwory poety uznaje sie epitalamia na zaslubiny Zygmunta Starego z Barbara Zapolia i obszerne epitalamium dla królowej Bony. Spora czesc dorobku literackiego stanowi twórczosc moralistyczna, dotyczaca upadku obyczajów i kryzysu idei patriotyzmu "O kleskach naszych czasów". Za swoja twórczosc otrzymal laur poetycki od króla niemieckiego Maksymiliana I.

Trzesienie ziemi w Lizbonie

1 listopada 1775 roku nawiedzilo stolice Portugalii trzesienie ziemi. W wyniku silnych wstrzasów zginelo okolo 60 tys. ludzi, a zniszczeniu uleglo ponad 20 tys. budynków. Wstrzas nastapil w chwili, gdy wielu mieszkanców miasta znajdowalo sie w kosciolach, czczac dzien Wszystkich Swietych. Tragedia ta wywolala poruszenie niemal w calej Europie.

Alfred Jarry

Alfred Jarry (1873-1907), pisarz francuski. Zaslynal sztuka "Król Ubu", która przyczynila sie do rozwoju teatru absurdu. Utwór niezwykle prowokacyjny w sensie artystycznym i obyczajowym, byl wielkim eksperymentem teatralnym. Opublikowal równiez kilka powiesci, wydal takze zbiory poezji i prozy poetyckiej m.in. "Odwiedziny Amora".

Zamach na prezydenta Trumana

Harry Spencer Truman (1884-1972), 33 prezydent USA. W 1944 roku zostal wiceprezydentem USA, a rok pózniej prezydentem. Rreprezentowal Stany Zjednoczone na konferencji poczdamskiej, nastepnie przyspieszyl zakonczenie II wojny swiatowej, podejmujac decyzje o zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszime i Nagasaki. Po wojnie poparl tzw. plan Marshalla, jednoczesnie zapoczatkowal tzw. zimna wojne, popierajac utworzenie NATO i oglaszajac tzw. doktryne Trumana. 1 listopada 1950 roku dwóch nacjonalistów portorykanskich oddalo do niego strzaly. Prezydent nie odniósl powazniejszych obrazen. To wydarzenie skomentowal slowami "Takie rzeczy tez wchodza w zakres obowiazków prezydenta".

Poczatek wojny narodowowyzwolenczej w Algierii

Po zakonczeniu II wojny swiatowej sytuacja w Algierii, nalezacej wówczas do Francji, zaczela sie zaostrzac w zwiazku z coraz silniejszymi dazeniami niepodleglosciowymi w kolonii. 1 listopada 1954 roku po serii ataków terrorystycznych do Algierii wkroczylo francuskie wojsko, które musialo stawic czola coraz lepiej zorganizowanym oddzialom partyzanckim. Dzialania zbrojne trwaly niemal cztery lata. Dopiero w 1960 roku z inicjatywy francuskiego premiera gen. Charlesa de Gaulle'a zapoczatkowano rozmowy z FWN. Pertraktacje próbowala storpedowac grupa francuskich renegatów, aby nie dopuscic do niepodleglosci Algierii. Wreszcie w 1962 roku ogloszono zawieszenie broni i ogloszono suwerennosc Algierii.

Jadwiga Smosarska

 
 
Jadwiga Smosarska (1900-1971), polska aktorka filmowa. Grala przewaznie role romantycznych dziewczat. Najwieksza popularnosc przyniosly jej role w "Tredowatej", "Ksieznej lowickiej" i "Barbarze Radziwillównie". W 1939 roku wyjechala do Stanów Zjednoczonych i dopiero rok przed smiercia wrócila do kraju.

Ezra Pound

Ezra Pound (1885-1972), poeta amerykanski. Uchodzi za twórce nowej epoki w poezji amerykanskiej i europejskiej. Byl zwolennikiem poezji intelektualnej, charakteryzujacej sie swoboda jezykowa i obrazowoscia. Opublikowal zbiory wierszy "Personae" i "Canzoni", nastepnie zaczal pisanie wielkiego, kontynuowanego niemal do konca zycia cyklu piesni "Cantos". W czasie II wojny swiatowej przebywal we Wloszech, gdzie otwarcie poparl faszyzm Mussoliniego, bedac zagorzalym przeciwnikiem amerykanskiego kapitalizmu. Uwieziono go i osadzono w Waszyngtonie. Zostal uznany za niepoczytalnego i od 1946-1958 roku przebywal w szpitalu dla chorych psychicznie przestepców. Zmarl w Rapallo we Wloszech 1 listopada 1972 roku.

Pier Paolo Pasolini

Pier Paolo Pasolini (1922-1975), wloski rezyser filmowy, scenarzysta i pisarz. Debiutowal jako scenarzysta, kariere rezyserska rozpoczal filmem "Wlóczykij". Skandal wywolany zbiorem krótkich nowel filmowych pt. "Rogopag" spowodowal aresztowanie rezysera. W drodze ekspiacji nakrecil wówczas dedykowana papiezowi "Ewangelie wg sw. Mateusza". Istotna czesc jego dorobku stanowia tez ekranizacje klasyki literatury swiatowej filmy "Król Edyp", "Medea", "Decameron" i "Kwiat tysiaca i jednej nocy", wielokrotnie nagradzanym na festiwalach europejskich, zawsze towarzyszyla aura skandalu. 1 listopada 1975 roku, trzy tygodnie przed premiera prowokacyjnego filmu "Salo albo 120 dni Sodomy" zostal zastrzelony przez mlodego zamachowca w Ostii pod Rzymem.