Kalendarium, 12 listopada
  

12 listopada


Kalendarium dnia 12 listopada.


Tadeusz Borowski

 
 
Tadeusz Borowski (1922-1951), polski poeta i prozaik. Debiutowal zbiorem katastroficznych wierszy "Gdziekolwiek ziemia". W 1942 roku dostal sie do obozu koncentracyjnego w Oswiecimiu, co zawazylo na calym jego pózniejszym zyciu i twórczosci. W swoich opowiadaniach "Pozegnanie z Maria", "Kamienny swiat", analizowal istote i mechanizmy deprawacji czlowieka w hitlerowskim systemie obozowym. Podjal wspólprace ze srodowiskiem "Nowej Kultury" i podporzadkowal swoja pózniejsza twórczosc ideologii socjalistycznej "Opowiadania z ksiazek i gazet". Nie potrafil zaakceptowac nowego ladu ani uporac sie z przeszloscia i popelnil samobójstwo.

Auguste Rodin

Auguste Rodin (1840-1917), wybitny rzezbiarz francuski. Slawe przyniosly mu rzezbiarskie dekoracje gmachów w Brukseli. Artysta tworzyl rzezbiarskie kompozycje architektoniczne i pomniki, a takze niezalezne dziela symboliczne, nierzadko zwiazane z erotyzmem. Wazniejsze prace Rodina to "Wiek spizowy", "Jan Chrzciciel", "Wieczna wiosna", "Amor i Psyche", "Syn marnotrawny" i "Balzac".

sir John Rayleigh

John Rayleigh (1842-1919), fizyk angielski. Byl wybitnym znawca optyki i teorii fal. Stworzyl podwaliny wiedzy o drganiach i rezonansie, okreslajac zwiazek miedzy predkoscia grupowa i fazowa fal. Opracowal teorie molekularnego rozpraszania swiatla i promieniowania termicznego ciala doskonale czarnego, prowadzil tez badania w zakresie fizyki czasteczkowej, okreslil rozmiary niektórych czasteczek. Wprowadzil kryterium zdolnosci rozdzielczej przyrzadów spektralnych, stanowiace podstawe nowoczesnej wiedzy o elektrycznosci i magnetyzmie. Badajac sklad powietrza odkryl gaz szlachetny argon. Za swoje osiagniecia otrzymal Nagrode Nobla w dziedzinie fizyki.

Sun Jat-Sen

Sun Jat-Sen (1866-1925), chinski maz stanu. Zalozyl rewolucyjny Zwiazek Odrodzenia Chin, który wywolal w Kantonie powstanie przeciwko rzadom dynastii mandzurskiej. Po upadku powstania dzialal na emigracji w Japonii, gdzie opracowal trzy zasady nowo utworzonej Ligi Zwiazkowej, nacjonalizm, ludowladztwo oraz dobrobyt ludu. W 1911 roku doszlo do wybuchu kolejnego powstania, które obalilo monarchie i wprowadzilo Republike Chinska, na której czele stanal Sun Jat-Sen. Po ustapieniu ze stanowiska polityk zalozyl wlasna partie Kuomintang.

Grace Kelly

Grace Kelly (1928-1982), amerykanska aktorka filmowa. Poczatkowo pracowala jako modelka, a w 1951 roku debiutowala na duzym ekranie. Zaslynela rolami w filmach "W samo poludnie" i w kryminale "Okno na podwórze". W 1954 roku otrzymala Oscara za kreacje w filmie "Dziewczyna z prowincji". Dwa lata pózniej wycofala sie z aktorstwa po wyjsciu za maz za ksiecia Monaco Rainiera III. 14 wrzesnia 1982 roku ksiezna zginela w wypadku samochodowym.

Zbigniew Unilowski

Zbigniew Unilowski (1909-1937), polski powiesciopisarz i nowelista. Jego talent odkryl Karol Szymanowski, który sfinansowal debiut literacki Unilowskiego. Artysta wspólpracowal z grupa poetycka Kwadryga, która sportretowal w skandalizujacej powiesci "Wspólny pokój". Rozglos i dochód, jaki zapewnila mu ta powiesc, pozwolily mu na kontynuowanie kariery literackiej. Pisarz przebywal na stypendium w Brazylii, co udokumentowal dwoma tomami reportazy "Zyto w dzungli" i "Pamietnik morski". Jego kariere przerwala nagla smierc 12 listopada 1937 roku. Pozostawil po sobie równiez niedokonczona autobiografie "Dwadziescia lat zycia".

Tadeusz Fijewski

Tadeusz Fijewski (1911-1978), polski aktor. W czasie II wojny swiatowej byl wiezniem obozów w Dachau i Sachsenhausen, po wojnie zas zaslynal rolami w sztukach "Czekajac na Godota" i w "Tangu". Wybitny talent tragikomiczny zaowocowal wieloma doskonalymi rolami w dramatach obyczajowych, takich jak "Petla" i "Lalka" czy "Pierwszy dzien wolnosci". Wielka popularnosc przyniosla mu rola poczciwego nieudacznika w komediach "Kapelusz pana Anatola" oraz "Inspekcja pana Anatola".

Pierwszy skok na bungy

Bungy to sport polegajacy na skokach z wysokosci na gumowej linie przywiazanej do nóg skoczka. Lina rozciaga sie lagodnie zapobiegajac przeciazeniom kregoslupa w czasie wytracania predkosci, a jej dlugosc jest dobrana tak, by skaczacy nie uderzyl w ziemie lub nie utonal. Ten sport zostal zainaugurowany przez firme A. J. Hackett Bungy Company 12 listopada 1988 roku na moscie wiszacym Kawaran w Queenstown w Nowej Zelandii, a cztery lata pózniej zorganizowano pierwsze zawody w skokach na bungy.