Kalendarium, 21 listopada
  

21 listopada


Kalendarium dnia 21 listopada.


Wolter

Wolter (1694-1778), francuski pisarz. Z powodu przesladowan opuscil Francje i przebywal na dworze króla Prus Fryderyka II Wielkiego. Byl autorem licznych rozpraw, wierszy okolicznosciowych oraz tragedii, w których poddawal krytyce przywileje arystokracji, Kosciól jako narzedzie feudalizmu i falszywa moralnosc oparta na dewocji "Edyp", "Mahomet", "Henriada". Wazna pozycje w jego twórczosci zajmowala tez zaangazowana publicystyka i powiastki filozoficzne, takie jak "Wizja Babuka" czy "Prostaczek", przede wszystkim zas najslynniejsze dzielo "Kandyd, czyli optymizm".

Pierwszy lot balonem bez uwiezi

21 listopada 1783 roku odbyl sie pierwszy lot balonem bez uwiezi. Francuzi Jean Pilatre i markiz Francois d'Arlandes wzniesli sie balonem napelnionym rozgrzanym powietrzem na wysokosc okolo 500 stóp. Pokonali oni 5,5 mili podczas 20-minutowego lotu w okolicach Paryza.

Franciszek Józef I

Franciszek Józef I (1830-1916), cesarz austriacki od 1848 roku, a od 1867 roku równiez król wegierski. Jego rzady byly naznaczone walkami okresu Wiosny Ludów, a takze ciaglymi ustepstwami zwiazanymi z systemem wladzy w panstwie. Jego dlugie panowanie bylo jednak okresem rozwoju kultury, sztuki i autonomii panstw wchodzacych w sklad Austro-Wegier.

Krwawa niedziela w Irlandii

21 listopada 1920 roku mial miejsce jeden z krwawszych epizodów okresu poprzedzajacego utworzenie republiki irlandzkiej - tzw. krwawa niedziela. Tego dnia bojownicy IRA zabili 11 mieszkajacych w Irlandii Anglików, podejrzanych o donosicielstwo i wspólprace z Brytyjczykami. Odpowiedzia na te zabójstwa byla akcja odwetowa przeprowadzona przez czlonków Black and Tan. Zaatakowali oni kibiców zgromadzonych na meczu futbolowym w Croke Park w Dublinie, zabijajac 12 osób i raniac 60.

Wprowadzenie do uzytku teleksu

Teleks to popularny system lacznosci telegraficznej dla abonentów posiadajacych dalekopisy lub analogiczne urzadzenia. 21 listopada 1931 roku firma AT&T wprowadzila go do uzytku, rewolucjonizujac ówczesny system przesylania danych.

Dekret o ekumenizmie

Ttermin "ekumenizm" zostal wprowadzony w 1919 roku przez szwedzkiego teologa luteranskiego Nathana Söderbloma. W 1948 roku na konferencji w Amsterdamie powolano Swiatowa Rade Kosciolów z siedziba w Genewie. Byla to organizacja ekumeniczna, której statut pozwalal na zrzeszenie wszystkich kosciolów poza katolickim. Katolicyzm byl poczatkowo niechetny ekumenizmowi, jednak w 1960 roku, podczas pontyfikatu Jana XXIII, powolano Sekretariat ds. Jednosci Chrzescijan. Wyrazne zblizenie miedzy Swiatowa Rada Kosciolów a katolicyzmem zapoczatkowal dekret o ekumenizmie "Unitatis Redintegratio", wydany 21 listopada 1964 roku podczas II Soboru Watykanskiego.

Björk

 
 
21 listopada 1965 roku urodzila sie Björk, piosenkarka i aktorka islandzka. Debiutowala w wieku 11 lat autorskim minialbumem "Björk". W 1987 roku zalozyla z przyjaciólmi zimnofalowy zespól The Sugarcubes, który jako pierwszy zespól islandzki zdobyl swiatowy rozglos. Po wydaniu plyty "It's-It" grupa rozpadla sie jednak. Björk rozpoczela kariere solowa wydala swój pierwszy album pt. "Debut", który sprzedano w liczbie 3,5 mln egzemplarzy. Wkrótce stala sie jedna z najslynniejszych artystek tworzacych ambitna odmiane popu. Wydala plyty "Post", "Homogenic" i "Vespertine". W 2001 roku zdobyla nagrode dla najlepszej aktorki na festiwalu w Cannes za swój debiut w filmie "Tanczac w ciemnosciach", uhonorowanym Zlota Palma.