Kalendarium, 23 listopada
  

23 listopada


Kalendarium dnia 23 listopada.


Krzysztof Penderecki

 
 
23 listopada 1933 roku urodzil sie Krzysztof Penderecki, wybitny polski kompozytor i dyrygent. Byly rektor krakowskiej Panstwowej Wyzszej Szkole Muzycznej, wykladal równiez na uczelniach w Essen i Yale, byl tez dyrektorem artystycznym krakowskiej filharmonii i pierwszym dyrygentem orkiestry w Hamburgu. Eksperymentowal z brzmieniem symfonicznym, tworzac m.in. "Tren ofiarom Hiroszimy" i "I kwartet smyczkowy". Po napisaniu monumentalnej "Pasji wg sw. Lukasza", zawierajacej chóralny utwór "Stabat Mater", zaczal dazyc do syntezy tradycji i nowoczesnosci w muzyce, odwolujac sie do muzyki romantycznej "Raj utracony", "II Symfonia Bozonarodzeniowa", "Te Deum", "Polskie Requiem", "V Symfonia Korea". Artysta komponuje glównie symfonie, kwartety smyczkowe, koncerty i msze. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych wspólczesnych kompozytorów.

Bitwa pod Zavda

23 listopada 1619 roku kolo wsi Zavda doszlo do bitwy. Atak ciezkiej jazdy wegierskiej przelamal szyki lisowczyków, którzy rzucili sie do ucieczki. Pewny zwyciestwa Rakoczy wyslal wtedy piechote, która zajela sie rabunkiem w obozie. Choragwie polskie zawrócily i natarly na zaskoczonego przeciwnika, odnoszac pelne zwyciestwo. Wegry stanely przed lisowczykami otworem. Kleska Rakoczego uratowala Wieden, gdyz powstancy siedmiogrodzcy musieli powrócic spod Wiednia do swego kraju, by ratowac go przed najazdem.

Ustanowienie Swieta Dziekczynienia w USA

W czwarty czwartek listopada amerykanie obchodza religijno-rodzinne Swieto Dziekczynienia. Od 1789 roku jest to swieto panstwowe. Jako pierwsi do dziekczynnej uczty zasiedli 23 listopada 1621 roku tzw. pielgrzymi, którzy rok wczesniej przybyli do Ameryki uciekajac z Anglii przed przesladowaniami religijnymi. Pielgrzymi byli purytanami i osiedli w miejscu które nazwali Plymouth.

Harpo Marx

Harpo Marx (1893-1964), komik amerykanski. Byl jednym z czlonków grupy aktorskiej wystepujacej pod nazwa Bracia Marx. W sklad zespolu wchodzilo poczatkowo pieciu braci. Wszyscy bracia juz od dziecka wystepowali na scenie w wodewilach i skeczach muzycznych razem z matka i ciotka. Poczucie humoru i cyrkowy talent przysporzyly braciom wielkiej popularnosci. Zespól nakrecil takie filmy jak "Malpi interes", "Konskie pióra", "Kacza zupa", "Noc w operze", "Dzien na wyscigach" i "Noc w Casablance". Z czasem grupa skurczyla sie do trzech osób i w koncu zaprzestala dzialalnosci.

Stanislaw Przybyszewski

Stanislaw Przybyszewski (1868-1927), polski pisarz i publicysta. Jako redaktor krakowskiego "Zycia" w latach 1898-1900 stal sie czolowym twórca programu Mlodej Polski, sformulowanego m.in. w manifescie pt. "Confiteor", propagujacym przede wszystkim wyzwolenie sztuki od zobowiazan spoleczno-wychowawczych na rzecz nieskrepowanej ekspresji twórcy. Pisal liryczne poematy proza, "Z cyklu Wigilii", "Androgyne", opublikowal trylogie "Homo sapiens", byl równiez autorem wielu dramatów, pamietników i obszernej korespondencji.

Andre Malraux

André Malraux (1901-1976), pisarz francuski. Podrózowal do Azji i na Bliski Wschód w poszukiwaniu zabytkowych ruin. W swojej twórczosci holdowal idei aktywizmu i walki o szczytne cele. Rozglos przyniósl mu utwór "Dola czlowiecza", a jego pozycje w swiecie literatury ugruntowaly powiesci "Czasy pogardy" "Nadzieja" i "Lazarz". Byl takze autorem wielu prac z zakresu archeologii, etnologii i teorii sztuki m.in. "Psychologia sztuki", "Przemiana bogów", "Przemijanie a literatura". Opublikowal tez autobiografie pt. "Antypamietniki".

Trzesienie ziemi we Wloszech

23 listopada 1980 roku gwaltowny wstrzas sejsmiczny o sile 7,2 stopnia w skali Richtera pograzyl Wlochy w zalobie. W wyniku trzesienia ziemi zginelo niemal 3 tysiace osób, a ponad 7 tysiecy zostalo rannych. Ponad 200 tysiecy ludzi zostalo bez dachu nad glowa, a liczne wsie ulegly calkowitemu zniszczeniu. Byl to najsilniejszy wstrzas w Europie od 1915 roku.