Kalendarium, 15 grudnia
  

15 grudnia


Kalendarium dnia 15 grudnia.


Walt Disney

 
 
Walt Disney (190-1966), amerykanski rezyser i producent filmowy. Wspólnie z bratem Royem wpadli na pomysl stworzenia krótkometrazowej kreskówki z mysza o imieniu Mickey a nastepnie rysunkowego filmu dzwiekowego pt. "Kaczor Donald". W latach 30. powstal pierwszy animowany film pelnometrazowy, "Królewna sniezka i dwunastu krasnoludów". Disney stworzyl jeszcze wiele filmów. Zaczal produkowac takze filmy przyrodnicze. Na calym swiecie znane sa filmy z serii "Wielki swiat Walta Disneya". W 1955 roku otwarto pierwszy Disneyland w Los Angeles.

Neron

Neron (37-68), cesarz rzymski. Rozpoczawszy rzady, wycofal liczne dekrety swojego poprzednika. Kazal skrytobójczo zamordowac matke, zone oraz swego doradce. Oskarza sie go takze o spowodowanie wielkiego pozaru Rzymu. Jego obsesyjna religijnosc doprowadzila go do przekonania, ze ma boska wladze nad ludzmi. Uwazany byl za potwora, w rzeczywistosci nie wyróznial sie specjalnie od swoich poprzedników. W wieku 31 lat popelnil samobójstwo.

Anna Jagiellonka

Anna Jagiellonka (1523-1596), córka Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Wraz ze smiercia jej brata, króla Zygmunta II Augusta w Polsce nastalo bezkrólewie. Nowy wladca, Henryk Walezy nie znajacy polskich obyczajów, nie cieszyl sie dobra opinia wsród szlachty. Po ucieczce Walezego do Francji zwolano kolejna elekcje, podczas której szlachta okrzyknela Anne Jagiellonke królowa. Niedlugo potem królowa poslubila ksiecia Stefana Batorego. Po smierci meza doprowadzila do elekcji i osadzenia na tronie polskim siostrzenca, królewicza Zygmunta III Waze.

Jerzy Ossolinski

Jerzy Ossolinski (1595-1650), dyplomata. Kariere rozpoczal jako dworzanin królewicza Wladyslawa. Wielokrotnie poslowal za granice. Jeden z najswiatlejszych polityków swoich czasów, wielki mówca. Pozostawil opisy swoich podrózy, a takze pamietnik wydany jako "Autobiografia", znakomity obraz zycia dworskiego w XVII-wiecznej Polski.

Jan Vermeer

Jan Vermeer (1632-1675), malarz flamandzki. Wiekszosc jego dziel jest chluba najwiekszych muzeów swiata. Tematyka jego obrazów zwiazana byla z wnetrzem mieszczanskiego domu. Byl mistrzem swiatla i szczególu. Potrafil ze zwyklej, banalnej sytuacji stworzyc wielkie dzielo. Do najbardziej znanych jego obrazów naleza, "Chrystus w domu Marii i Marty" oraz "Toaleta Diany".

Ludwik Zamenhof

Ludwik Zamenhof (1859- 1917), twórca jezyka esperanto. W 1887 roku wydal pierwszy podrecznik "Jezyk miedzynarodowy". Tworzyl kluby esperantystów, które mialy zasieg ogólnoswiatowy. Przelozyl tez na nowy jezyk fragmenty Biblii, "Bajki" Andersena, "Hamleta" Szekspira, sztuki Molière'a, wiersze Goethego i dramaty Gogola.

Oscar Niemeyer

Oscar Niemeyer (1907-2012), architekt brazylijski. Poczatki jego popularnosci zwiazane sa z wystawa zorganizowana w 1943 roku przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku. Glówne jego dziela to hotel w Ouro Prêto, bank Boavista, wlasny dom, szpital Sul America w Rio de Janeiro, kasyno, kosciól i klub w Pampulha. Bral udzial w projektowaniu gmachu ONZ w Nowym Jorku. Do jego najwiekszych przedsiewziec nalezy stworzenie od podstaw zalozen architektonicznych nowej stolicy Brazylii, projekty palacu prezydenckiego, katedry, parlamentu. Jego projekty realizowano równiez w Europie i Afryce.

Roald Amundsen

Roald Amundsen (1872-1928), norweski badacz polarny stanal na biegunie poludniowym jako pierwszy czlowiek. Znajdujaca sie tam obecnie amerykanska stacja badawcza nosi imie podrózników Amudsena i Scotta, który dotarl na to miejsce 34 dni pózniej.

Tymoteusz Karpowicz

Tymoteusz Karpowicz (1921-2005), poeta, dramaturg. Debiutowal w "Prawdzie Wilenskiej". Wspólpracowal z czasopismami literackimi "Nowe Sygnaly", "Odra", "Poezja". W tomach "Gorzkie zródla" i "Kamienna muzyka" znalezc mozna wiersze publicystyczne i moralizatorskie. Kolejne tomy zwracaja sie do zagadnien bardziej ogólnych, "Znaki równania", "W imie znaczenia", "Trudny las", "Odwrócone swiatlo". Byl takze autorem sluchowisk radiowych oraz przekladów poezji radzieckiej.

Fats Waller

Fast Waller (1904-1943), amerykanski pianista jazzowy. Twórca znanych standardów muzycznych "Squeeze Me". Przedstawiciel wywodzacego sie z ragtime'u stylu stride piano. Byl równiez swietnym teksciarzem.

Uruchomienie pierwszego francuskiego reaktora jadrowego

W 1932 roku uruchomiony zostal pierwszy francuski sredniej mocy reaktor atomowy, zbudowany przez Irene Joliot Curie i jej meza Fryderyka Joliot. Stworzony na polecenie gen. de Gaulle'a Komisariat Energii Atomowej dokladal wszelkich staran, aby przelamac amerykanski monopol na energie nuklearna. Uruchomienie tego reaktora uwienczylo te starania sukcesem.

Pierwsza emisja "Matysiaków"

W sobote 15 grudnia 1956 roku rozpoczeto emisje "Matysiaków", najdluzszego i najbardziej znanego sluchowiska radiowego. W kazda sobote w 1 programie radia przedstawiano powszednie losy przecietnej polskiej rodziny, mieszkajacej przy ulicy Dobrej w Warszawie. Wkrótce serial zdobyl wielomilionowe audytorium, bo swa popularnosc zawdzieczal autentyzmowi i szczerosci w przedstawianiu losów tej rodziny.

Najwieksze zderzenie na morzu

W 1977 roku u wybrzezy poludniowej Afryki doszlo do kolizji zbiornikowca Venoil z siostrzanym statkiem Venpet. To najwieksze zderzenie w dziejach zeglugi.

Uruchomiono transatlantycki kabel swiatlowodowy

W 1988 roku uruchomiono transatlantycki kabel swiatlowodowy, umozliwiajacy 40 000 polaczen jednoczesnie. Swiatlowód jest to falowód optyczny, kanal do prowadzenia fali swietlnej we wlóknach lub paskach, szklanych albo z tworzyw sztucznych, wykorzystujacy zjawisko calkowitego wewnetrznego odbicia wiazki swiatla. Wykorzystywany jest on w telekomunikacji, do budowy czujników i endoskopów.