Kalendarium, 19 lutego
  

19 lutego


Kalendarium dnia 19 lutego.


Zygmunt Krasinski

 
 
Zygmunt Krasinski (1812-1859), poeta, dramatopisarz i prozaik. W 1829 roku wyjechal i do konca zycia przebywal za granica. Poczatkowo pisal powiesci historyczne takie jak "Agaj-Han". Swoje najwieksze dzielo "Nie-Boska komedie" napisal w 1835 roku. Z jego antyrewolucyjnymi "Psalmami przyszlosci" polemizowal Slowacki. Byl zwolennikiem mesjanizmu, co wyrazil w poemacie "Przedswit". Byl autorem licznych listów adresowanych do Delfiny Potockiej, w których to listach zawarta byla panorama epoki.

Zatwierdzenie Zakonu Krzyzackiego

Zakon Krzyzacki zostal zatwierdzony w lutym 1199 roku przez papieza Innocentego III. W 1525 roku Zakon Krzyzacki nie przestal istniec, jedynie nastapila sekularyzacja pruskiej galezi tej organizacji. Dzisiejsza siedziba Krzyzaków znajduje sie we Wiedniu, a obecny wielki mistrz odwiedza rowniez Polske.

Mikolaj Kopernik

Mikolaj Kopernik (1473-1543), astronom, lekarz i ekonomista. Pochodzil z Torunia, studiowal w Krakowie, Padwie i Ferrarze. Byl astronomem, twórca teorii systemu heliocentrycznego, wyrazonej w jego dziele zycia "O obrotach sfer niebieskich". Zajmowal sie równiez medycyna, teoria pieniadza, a gdy byla potrzeba, jako kanonik warminski dowodzil takze obrona Olsztyna przed Krzyzakami.

Koronacja Zygmunta III na króla Szwecji

Zygmunt III Waza (1566-1632), król Polski i Szwecji. Wybrany na tron polski jako kontrkandydat przedstawiciela Habsburgów. Byl uparty, nietolerancyjny i prózny, wplatal Polske w dlugoletnie konflikty ze Szwecja i Rosja. W lutym 1594 roku zostal koronowany na króla Szwecji. W nastepnym roku doszlo tam do buntu i w rezultacie nastapila detronizacja Wazy-Jagiellona, z która Zygmunt III nigdy sie nie pogodzil. Konflikt o tron szwedzki trwal takze pózniej.

Bitwa pod Wawrem

19 lutego 1831 roku pod Wawrem doszlo do nierozstrzygnietego starcia miedzy jedna dywizja polska i dwiema rosyjskimi. W koncu marca, po bitwie pod Grochowem i w kolejnym starciu pod Wawrem zwyciezyl general Jan Skrzynecki.

Konrad Prószynski

Konrad Prószynski (1851-1908), pisarz, wydawca. W celu upowszechniania edukacji wsród ludu zalozyl tajne Towarzystwo Oswiaty Narodowej. Zalozyl, redagowal i wydawal tygodnik "Gazeta Swiateczna", propagujacy oswiate ludowa. Byl takze autorem elementarzy i czytanek.

Konrad Guderski

Konrad Guderski (1900-1939), polski inzynier wodny. Zatrudniony w 1939 roku jako pracownik Poczty Polskiej w Gdansku. Przewidziany do objecia stanowiska dowódcy obrony gmachu w razie próby hitlerowskiego puczu w Wolnym Miescie. 1 wrzesnia 1939 roku stanal na czele zalogi Poczty Polskiej, niestety polegl w pierwszych godzinach walk.

Bitwa pod Mukdenem

W dniach od 19 lutego do 10 marca 1905 roku doszlo do bitwy pod Mukdenem Szenjangiem, w Mandzurii. Dowodzacy silami rosyjskimi gen. A. Kuropatkin zle ocenil sily przeciwnika i popelnil szereg bledów, które wykorzystal japonski marszalek I. Oyama. Rosjanie poniesli porazke, która zalamala morale armii rosyjskiej walczacej z Japonczykami.

Ernst Mach

Ernst Mach (1838-1916), austriacki fizyk i filozof. Stworzyl teorie empiriokrytycyzmu, pozytywistycznej filozofii postulujacej poznanie metodami maksymalnie obiektywnymi, krytykujacej czynniki metafizyczne i aprioryczne w procesie poznania jako niesprawdzalne. Byl równiez autorem prac z mechaniki i aerodynamiki oraz optyki i termiki.

Podpisanie sojuszu polsko-francuskiego

W lutym 1921 roku zawarty sojusz polsko-francuski wynikal z ustalen towarzyszacych traktatowi wersalskiemu. W razie zagrozenia ze strony Niemiec Francuzi zobowiazywali sie do udzielenia pomocy. W czasie ksztaltowania sie doktryny politycznej Francji, politykom paryskim sojusz z Polska zaczal ciazyc. W latach trzydziestych dalsze zobowiazania sojusznicze Francji wobec Polski mialy tylko znaczenie propagandowe. Francja nie pospieszyla z pomoca Polsce we wrzesniu 1939 roku.

"Skarb"

W lutym 1949 roku, odbyla sie premiera pierwszej powojennej komedii "Skarb" wyrezyserowanej przez Leonarda Buczkowskiego. W filmie wystapili, Danuta Szaflarska i Jerzy Duszynski. Scenariusz dowcipnie opisywal losy przepelnionej lokatorami warszawskiej kamienicy.

Andre Gide

André Gide (1869-1951), francuski pisarz. W swej twórczosci glosil sprzeciw wobec uznanych spolecznie norm moralnych oraz niezaleznosc od tradycji. Jego powiesci to "Immoralista", "Lochy Watykanu", "Falszerze", dramat "Edyp". Pisywal równiez poezje i eseje. W 1947 roku zostal laureatem literackiej Nagrody Nobla.

Knut Hamsun

Knut Hamsun (1859-1952), pisarz norweski. W 1890 roku opublikowal powiesc "Glód". Byl autorem poczytnych utworów opisujacych zlozonosc ludzkiej psychiki. Napisal powiesci "Blogoslawienstwo ziemi", "Nowizna", trylogie "Wlóczegi". W 1920 roku zostal laureatem literackiej Nagrody Nobla.

Powolanie Paktu Azji Poludniowo-Wschodniej (SEATO)

W lutym 1955 roku w stolicy Filipin Manili powolano Pakt Azji Poludniowo-Wschodniej SEATO. Obejmujacy Filipiny, Pakistan, Tajlandie, Australie, Nowa Zelandie, Francje, Wielka Brytanie i USA. Zadaniem paktu bylo zachowanie kontroli militarnej nad obszarem w rejonie Pacyfiku, wspólnie z silami Australi, Nowej Zelandi, USA. Pakt SEATO rozwiazany zostal w 1977 roku.

Antoni Kenar

Antoni Kenar (1906-1959), rzezbiarz. Byl dyrektorem Panstwowego Liceum Technik Plastycznych w Zakopanem. Powstal tam osrodek artystyczny wyspecjalizowany w rzezbie w drewnie, kamieniu i metalu. Kenar laczyl rózne techniki i materialy, wykonywal równiez przedmioty codziennego uzytku zawierajace elementy nowoczesnosci wtopione w styl zakopianski.