Kalendarium, 20 lutego
  

20 lutego


Kalendarium dnia 20 lutego.


Jaroslaw Iwaszkiewicz

Jaroslaw Iwaszkiewicz (1894-1980), poeta. Jako mlody poeta zwiazal sie z pismem "Pro arte et studio" oraz kabaretem Pikador. Wspólredagowal pismo "Zdrój", nastepnie "Kurier Polski". Byl sekretarzem marszalka Sejmu Macieja Rataja, pracowal w sluzbie dyplomatycznej w Kopenhadze i Brukseli. W okresie okupacji udzielal schronienia artystom. Po II wojnie swiatowej redagowal "Zycie Literackie", "Nowiny Literackie" i "Twórczosc". Jego twórczosc poetycka poczatkowo miesci sie w nurcie mlodopolskiego estetyzmu, "Oktostychy", "Dionizje" oraz kontynuacja klasycyzmu po II wojnie swiatowej, "Ciemne sciezki", "Mapa pogody". Pisal opowiadania takie jak "Matka Joanna od Aniolów", "Mlyn nad Lutynia", powiesci "Slawa i chwala", dramaty "Lato w Nohant", szkice, wspomnienia, relacje z podrózy. Napisal monografie Chopina, Bacha i trzy studia o Szymanowskim. Byl równiez autorem scenariuszy do filmów "Nad Niemnem" i "Dom na pustkowiu". Zrealizowano równiez filmy wg. jego opracowan, "Matka Joanna od Aniolów", "Brzezina", "Panny z Wilka".

Zygmunt August

Dzieki zabiegom królowej Bony w lutym 1530 roku doszlo do koronacji dziesiecioletniego jedynaka, Zygmunta Augusta, na króla Polski. Mielismy wiec dwóch monarchów, o tym samym imieniu. Dla odróznienia ojca, Zygmunta I zaczeto nazywac Starym, pomimo ze jego syn mial drugie, odrózniajace go imie.

Dominik Merlini

Dominik Merlini (1730-1797), wloski architekt dzialajacy w Polsce. Przebudowal Zamek Ujazdowski w Warszawie, przeksztalcil wnetrza Zamku Królewskiego i dobudowal biblioteke. Rozbudowal równiez Palac na Wodzie w Lazienkach oraz Palac Myslewicki, Królikarnie i Stara Pomaranczarnie. Przebudowal Palac Rzeczypospolitej przy placu Krasinskich oraz gmachy panstwowe. Projektowal palac w Jablonnie. Zmarl w Warszawie pochowany w katakumbach Cmetarza Powazkowskiego.

ks. Marcin Poczobut-Odlanicki

Marcin Poczobut-Odlanicki (1728-1810), astronom, poeta, dzialacz oswiatowy. Byl w zakonie jezuitów, na stale zwiazal sie z Akademia Wilenska. Nauczal matematyki, astronomii, geografii i kartografii. Wspólpracowal z Komisja Edukacji Narodowej w reformie uczelni wilenskiej. Poparl Konstytucje 3 maja i powstanie kosciuszkowskie. Pisal okolicznosciowe mowy i wiersze, utrzymywal kontakty z naukowymi towarzystwami w kraju i zagranica.

Wybuch powstania krakowskiego

Z 20 na 21 lutego 1846 roku Kraków rozpoczal walke i powolal wladze polskie. Do powstanczych oddzialów zglosilo sie 6 tys ochotników ale nie posiadali tyle broni. Nie prowadzono staran w celu jej pozyskania, aby skutecznie przeciwstawic sie Austriakom. Powstanie zakonczylo sie niepowodzeniem, a rozmiary kleski dopelnila rabacja galicyjska zainicjowana przez austriackie wladze.

Galicyjski Sejm Krajowy uchwalil statut miasta Krakowa

W lutym 1866 roku Sejm Krajowy uchwalil Tymczasowy statut dla miasta Kraków. Kraków zachowal bialo-niebieska choragiew miejska i nazwe stoleczne królewskie miasto Kraków. Rada Miejska skladala sie z 60 rajców, to oni wybierali prezydenta, którego zatwierdzal cesarz. Pierwszym prezydentem miasta zostal lekarz i dzialacz spoleczny Józef Dietl.

Leon Krynski

 
 
Leon Krynski (1866-1937), chirurg i urolog. W 1898 roku jako pierwszy w swiecie przeprowadzil udana operacje przeszczepienia moczowodu. Byl profesorem Uniwersytetu Warszawskiego.



Enzo Ferrari

Enzo Ferrari (1898-1988), wloski konstruktor i producent samochodów. Byl kierowca wyscigowym formy Alfa Romeo i konstruktorem samochodowym. Zalozyl wlasna firme, która od 1947 roku zaczela produkowac samochody sportowe i wyscigowe wysokiej klasy. W krótkim czasie samochody ferrari staly sie faworytami zawodów samochodowych wszelkich klas. Samochód Ferrari to symbol elegancji, szybkosci i wysokiej ceny.

Poczatek bitwy pod Verdun

Wyzsi dowódcy niemieccy postanowili stoczyc bitwe na wyniszczenie. W lutym 1916 roku pod Verdun rozpoczela sie najkrwawsza bitwa I wojny swiatowej, której celem mialo byc wyeliminowanie mozliwie duzej liczby zolnierzy przeciwnika. W czsie bitwy do polowy grudnia po obydwu stronach zostalo zabitych i rannych ponad milion zolnierzy.

Mala Konstytucja

W dniu 20 lutego 1919 roku Sejm Ustawodawczy uchwalil tzw. Mala Konstytucje, która miala obowiazywac do chwili ustanowienia pelnego dokumentu. Józef Pilsudski zostal Naczelnikiem Panstwa na podstawie najwyzszego aktu prawnego. Jego wladza byla ograniczona obowiazkiem wspóldzialania z Sejmem. W ustalaniu skladu rzadu jego decyzje wymagaly kontrasygnaty odpowiedniego ministra a wladza ustawodawcza spoczywala w rekach Sejmu. Mala Konstytucja obowiazywala do 17 marca 1921 roku.

Robert Peary

Robert Peary (1856-1920), polarnik amerykanski. Byl pierwszym zdobywca Bieguna Pólnocnego. W ciagu swej dzialalnosci badawczej zorganizowal osiem wypraw arktycznych, dotarl do najdalej wysunietego na pólnoc kranca Grenlandii, przyladka Morris Jesup. Byl równiez autorem relacji z wyprawy na Biegun Pólnocny.

Przylaczenie Wilenszczyzny do Polski

20 lutego 1922 roku decyzja Sejmu Wilenskiego Wilenszczyzna zostala wlaczona do Rzeczypospolitej Polskiej na prawach jednego z województw. W ten sposób zostal zakonczony proces inkorporacji tych ziem do Polski. Dopiero w 1938 roku doszlo do nawiazania stosunków dyplomatycznych polsko-litewskich i zatwierdzenia wzajemnej granicy panstwowej.

Pierwszy Amerykanin na orbicie okoloziemskiej

John Glenn (1921), byl pierwszym Amerykaninem w Kosmosie. 20 lutego 1962 roku wykonal orbitalny lot na pokladzie statku Mercury 1. Opuscil osrodek na przyladku Canaveral na Florydzie i w ciagu 4 godz. 55 min. i 23 sek. trzykrotnie okrazyl Ziemie na wysokosci od 160 do 261 km.

Chester William Nimitz

Chester William Nimitz (1885-1966), admiral amerykanski. Sluzyl w silach podwodnych Floty Atlantyckiej, a nastepnie awansowal na najwyzsze stanowiska w dowództwie marynarki amerykanskiej. Byl dowódca Floty Oceanu Spokojnego i naczelnym dowódca obszaru Oceanu Spokojnego. 2 wrzesnia 1945 roku przyjal na pokladzie pancernika "Missouri" bezwarunkowa kapitulacje Japonii. Byl takze wspólautorem opracowania poswieconego operacjom morskim II wojny swiatowej.

Michal Szolochow

Michal Szolochow (1905-1984), pisarz radziecki. Autor najwiekszej epopeii "Cichy Don", opisujacej realia zycia kozackiej stanicy. Oprócz tej epopeii napisal, "Opowiadania znad Donu", "Zorany ugór", a takze opowiadanie psychologiczne z okresu II wojny swiatowej "Los czlowieka". Zostal laureatem literackiej Nagrody Nobla w 1965 roku.

Margot Fonteyn

Margot Fonteyn (1919-1991), tancerka angielska. Zwiazana jako solistka z Royal Ballet, stanowila doskonaly duet z R. Nurejewem w "Giselle" A. Adama i w "Jeziorze labedzim" P. Czajkowskiego. Otrzymala w 1979 roku tytul prima ballerina absoluta, który przyznany byl tylko trzykrotnie w historii baletu.