Kalendarium, 10 marca
  

10 marca


Kalendarium dnia 10 marca.


Michail Bulhakow

Michail Bulhakow (1891-1940) pisarz radziecki i rosyjski. Z zawodu byl lekarzem, ale koncentrowal sie na dzialalnosci literackiej. Zdobyl slawe dzieki powiesci "Biala gwardia", która przerobiona zoatala w utwór sceniczny "Dni Turbinów". Najwieksza slawe przyniosla mu powiesc "Mistrz i Malgorzata". Wypowiadal sie literacko na temat komediopisarza francuskiego Moliera oraz poety rosyjskiego Puszkina.

Józef Zajaczek

Józef Zajaczek (1752-1826) posel na Sejm Czteroletni, sekretarz Zgromadzenia Przyjaciól Konstytucji Rzadowej. Byl komendantem Warszawy, a nastepnie walczyl w bitwach pod Maciejowicami i Raclawicami, Po upadku powstania wyemigrowal do Francji gdzie uczestniczyl w wyprawie Napoleona do Egiptu. W kampani rosyjskiej stracil noge. Jako namiestnik Królestwa Polskiego byl urzednikiem wyjatkowo uleglym wobec ksiecia Konstantego i wladz carskich. Jego zaslugi zostaly docenione i uzyskal tytul ksiecia, lecz stracil opinie radykalnego patrioty.

Friedrich Schlegel

Friedrich Schlegel (1772-1829) byl niemieckim krytykiem literackim i jezykoznawstwa oraz filozofem. Jeden z twórców filozoficznych postaw romantyzmu. Glówne jego prace to "Historia poezji greckiej i rzymskiej oraz "Historia literatury dawnej i nowej". Pisal tez fragmenty oraz aforyzmy. Autor skandalizujacej powiesci "Lucinda". Jeden z pierwszych wykazal podobienstwo miedzy staroindyjskim sanskrytem a jezykami europejskimi.

Józef Wybicki

 
 
Józef Wybicki (1747-1822) prawnik, a zamilowania literat, posel na sejm, uczestnik konfederacji barskiej oraz dzialacz królewskiego obozu reform. Zaangazowal sie w opracowanie tzw. Kodeksu Zamoyskiego, jako wizytator Komisji Edukacji Narodowej doprowadzil do zreformowania Akademi Wilenskiej. Po powstaniu kosciuszkowskim wyjechal do Francji, a nastepnie do Wloch. Pózniej nalezal do wladz Ksiestwa Warszawskiego jako senator wojewoda. Byl autorem komedii obyczajowych, wierszy utworów o tresci patriotycznej. W 1797 roku napisal "Piesn Legionów Polskich we Wloszech" znana jako "Mazurek Dabrowskiego". Od 1831 roku jest to hymn narodowy, a od 1927 roku hymn panstwowy.

Taras Szewczenko

Taras Szewczenko (1814-1861) syn ukrainskiego chlopa panszczyznianego. Od obowiazku panszczyzny wykupil go Briullow rosyjski malarz. Szewczenko wstapil wówczas do Akademii Sztuk Pieknych w Petersburgu i zajal sie malarstwem. Zaslynal tez z wierszy i ballad romantycznych. Zaangazowal sie w ukrainska dzialalnosc spiskowa, za co zostal skierowany do karnej sluzby wojskowej z zakazem rysowania i pisania. 10 lat spedzil w twierdzach w Orenburgu i Orsku. Nie zrezygnowal jednak z pisania za co trafil na kolejne 7 lat do twierdzy na pólwyspie Magnyszlak, gdzie nadal pisal. W 1857 ulaskawiony wrócil do Petersburga i wszedl w krag literacki "Sowriemiennik". Dzis uznany jest za jedna z najwybitniejszych postaci w literaturze ukrainskiej.

Zatwierdzenie planu wielkiej ofensywy Armii Czerwonej na Zachód

W marcu 1920 roku Siergiej Kamieniew bolszewicki dowódca zatwierdzil plan operacji wojskowej przeciwko krajom Europy Zachodniej. Mial byc poczatkiem rewolucji swiatowej zapowiadanej przez Lenina. Na drodze Armii Czerwonej stala Polska, która od poczatku walczyla z Rosja Radziecka o ksztalt swoich granic na wschodzie i zachodzie. Ofensywa rosyjska zaczela sie pod koniec maja na Ukrainie a w polowie sierpnia oddzialy dotarly nad Wisle. W wyniku zwycieskiej dla Polski bitwy warszawskiej nastapil odwrót wojsk radzieckich zakonczony w pazdzierniku zawieszeniem broni, a nastepnie podpisaniem traktaktu rosyjskiego w dniu 18 marca 1921 roku.

Podpisanie konkordatu miedzy Polska i Watykanem

Konkordat to umowa miedzy Stolica Apostolska i wladzami panstwa normujaca stosunki miedzy panstwem a kosciolem. Takie porozumienie dla Kosciola katolickiego w Polsce podpisano 10 marca 1925 roku w Watykanie. Te dokumenty dawaly Kosciolowi pelna swobode dzialania i autonomie z zastrzezeniem, ze zadna czesc Rzeczpospolitej Polski nie bedzie podlegala biskupowi rezydujacemu poza granicami panstwa polskiego. Arcybiskupi i biskupi mianowani przez Stolice Apostolska skladali równiez przysiege wiernosci Rzeczypospolitej na rece prezydenta RP. Wybuch II wojny swiatowej przerwal te dzialania przez fakt objecia przez niemieckich biskupów diecezji polozonych na obszarach okupowanej Polski posluzyl do zerwania konkordatu przez powojenne wladze polskie.