Kalendarium, 17 marca
  

17 marca


Kalendarium dnia 17 marca.


Luchino Visconti

 
 
Luchino Visconti (1906-1976) wybitny wloski rezyser, przedstawiciel neorealizmu. Jego film "Opetanie" uznaje sie za prekursorski dla tego nurtu. Najslynniejsze dziela filmowe Viscontiego to m.in. nagrodzone w Cannes "Lampart" i "Smierc w Wenecji", a takze glosny "Zmierzch bogów" i "Portret rodzinny we wnetrzu". Visconti mial w swym dorobku takze liczne inscenizacje teatralne sztuk Williama Szekspira, Antoniego Czechowa i Artura Millera.

Cesarz Marek Aureliusz

Cesarz Marek Aureliusz (121-180), sprawiedliwy wladca. Byl cesarzem od 161 r., ale do roku 169 rzadzil wspólnie z Lucjuszem Werusem. Aureliusz byl filozofem stoickim, czemu dal wyraz m.in. w napisanych przez siebie "Rozmyslaniach".

Magellan na Filipinach

Ferdynand Magellan (1480-1521) portugalski zeglarz i odkrywca w sluzbie hiszpanskiej odkryl Filipiny. Zrganizowal wyprawe do Wysp Korzennych, dotarl do ujscia La Platyi rozpoczal poszukiwania ciesniny laczacej Ocean Atlantycki i Spokojny, badajac przy tym poludniowe wybrzeze Ameryki Poludniowej. W pazdzierniku 1520 wyprawa dotarla do ciesniny, zwanej do dzis Ciesnina Magellana, i wyplynela na ocean, który zeglarze nazwali Spokojnym. Magellan zginal walczac z tubylcami (27 kwietnia 1521)

Dzien sw. Patryka

W nowym Jorku odbyla sie pierwsza parada z okazji Dnia sw. Patryka. Dzien Sw. Patryka to irlandzkie swieto narodowe i religijne.

Józef Maksymilian Ossolinski

Józef Ossolinski (1748-1826) pisarz, badacz literatury, prefekt biblioteki narodowej. Ossolinski organizowal lwowskie zycie naukowe, pisal erudycyjne szkice literackie, wydawal tez "Wiadomosci historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiej". Pisal liczne utwory dydaktyczne, byl tez autorem przekladów oraz popularnego cyklu opowiastek "Wieczory badenskie". Obecnie siedziba Ossolineum znajduje sie we Wroclawiu.

Utworzenie Towarzystwa Demokratycznego Polskiego

17 marca 1832 r. zostalo utworzone Towarzystwo Demokratyczne Polskie, jedno z najwazniejszych stronnictw politycznych Wielkiej Emigracj. Najliczniejsze ugrupowanie demokratyczne emigracji polskiej, zblizone organizacyjnie do partii politycznej. Po upadku Wiosny Ludów Centralizacja, bedaca najwyzsza wladza TDP, przeniosla sie do Londynu. W 1862 r. Towarzystwo Demokratyczne Polskie rozwiazalo sie.

Gottlieb Daimler

Gottlieb Daimler (1834-1900), niemiecki konstruktor i przemyslowiec, zbudowl lekki, szybkobiezny benzynowy silnik spalinowy. W 1885 r. skonstruowal samochód i motocykl z takim silnikiem. Daimler zalozyl przedsiebiorstwo Daimler-Motoren-Gesellschaft, z którego po fuzji z zakladami Benz & Cie powstaly zaklady Daimler-Benz A.G., a po ich polaczeniu z amerykanskim koncernem Chrysler Corporation w 1998 r. utworzono Daimler-Chrysler Corporation. Wczesniej, od 1902 r., wszystkie samochody Daimlera ukazywaly sie z marka Mercedesa.

Gumka recepturka

Anglik Stephen Perry zglosil patent na gumke recepturke.

Proklamowanie Królestwa Wloch

Od 1849 r. przystapiono do realizacji koncepcji zjednoczonych Wloch. Ukoronowaniem tych dzialan stala sie decyzja ogólnowloskiego parlamentu w Turynie, który 17 marca 1861 r. proklamowal Królestwo Wloch. Nowym wladca zostal Wiktor Emanuel II, a stolica Turyn,a pózniej Florencja. Do Wloch przylaczono Wenecje oraz Rzym, który od 1871 r. jest stolica Wloch.

Gabriel Narutowicz

Gabriel Narutowicz (1865-1922), pierwszy prezydent RP z zawodu byl inzynierem konstruktorem, profesor politechniki w Zurychu. Specjalizowal sie w budowaniu elektrowni wodnych. Po odzyskaniu przez Polske niepodleglosci zdecydowal sie przyjechac na stale do kraju. Po przyjezdzie do kraju zostal ministrem robót publicznych i ministrem spraw zagranicznych, a od 1922 r. prezydentem. Narutowicz zostal zastrzelony w gmachu warszawskiej Zachety przez nacjonaliste Eligiusza Niewiadomskiego, którego skazano na kare smierci.

Uchwalenie tzw. Konstytucji Marcowej

17 marca 1921 r. zostala uchwalona pierwsza konstytucja niepodleglej Rzeczypospolitej. Wladza zwierzchnia w panstwie nalezala do narodu i sprawowana byla przez jego przedstawicieli zasiadajacych w wybranym demokratycznie dwuizbowym parlamencie. Organami wladzy ustawodawczej byly sejm i senat, wladza wykonawcza spoczywala w rekach rzadu i prezydenta, którego wybieralo Zgromadzenie Narodowe co 7 lat, a wladze sadownicza sprawowaly niezawisle sady. Konstytucja marcowa wykorzystywala doswiadczenia podobnych dokumentów francuskich i angielskich, a takze Konstytucji 3 maja z 1791 r. W owym czasie byla to jedna z najbardziej demokratycznych ustaw zasadniczych w Europie. Obowiazywala do kwietnia 1935 r. i w latach 1944-1952.