Kalendarium, 18 marca
  

18 marca


Kalendarium dnia 18 marca.


Edward Stachura

Edward Stachura (1937-1979) polski poeta prozaik i piesniarz, idol polskiej mlodziezy. Studiowal poczatkowo na KUL, ukonczyl jednak filologie romanska na Uniwersytecie Warszawskim. Wydal zbiór wierszyoraz poematy. Pisal równiez opowiadania, sluchowiska radiowe, scenariusze, popularne teksty piosenek, a takze powiesci, z których najwiekszy rozglos zdobyla "Siekierezada albo zima lesnych ludzi", sfilmowana przez Witolda Leszczynskiego. Po samobójstwie Stachury w 1979 r. poete otoczyla legenda outsidera, wiecznego buntownika i wlóczegi, z czym korespondowal charakter jego twórczosci.

Bitwa z Tatarami pod Chmielnikiem

18 marca 1241r. miedzy Szydlowem i Chmielnikiem doszlo do starcia rycerstwa polskiego, dowodzonego przez wojewodów Wlodzimierza i Pakoslawa, z wojskami mongolskimi. Obaj polscy dowódcy polegli, a Mongolowie przedarli sie dalej na zachód i spalili Kraków z wyjatkiem Wawelu i Okólu.

Car Iwan IV Grozny

Iwan IV Grozny (1530-1584) w pelni zasluzyl na swój przydomek, znany byl bowiem z bezwzglednosci, sprytu i okrucienstwa, bedac jednoczesnie wladca jak na owe czasy bardzo wyksztalconym. Wprowadzil tez ustawe zabraniajaca chlopom opuszczania panów. W 1547 r. koronowal sie na cara Rusi. Dazyl odtad do uzyskania dostepu do Baltyku, a nastepnie rozpoczal podbój Syberii. Postac jego jest niejednoznacznie oceniana w literaturze historycznej.

Cesarz Franciszek Józef I

Cesarz Franciszek Józef I (1830-1916), wladca z dynastii habsbursko-lotarynskiej, cesarz austiacki, król wegierski byl synem arcyksiecia Franciszka Karola. Jego rzady to ciagle walki i ustepstwa. Niepowodzenia spotkaly go w wojnach na terenie Wloch, w konflikcie z Prusami. Cesarz nie doczekal konca swej monarchii, jego dlugie panowanie bylo jednak okresem rozwoju autonomii, a takze kultury i sztuki.

Stephane Mallarmé

Stephane Mallarmé (1842-1898) byl poeta francuskim, prekursor i teoretyk symbolizmu. Jego wiersze byly publikowane na lamach prasy. Rozglos przyniosly mu poematy "Popoludnie fauna" i "Hérodiade". Jego twórczosc charakteryzuje sie zlozona symbolika i aluzyjnoscia, a poezja sposobem jej poznania.

Nikolaj Rimski-Korsakow

Nikolaj Rimski-Korsakow (1844-1908) kompozytor rosyjski. Profesor konserwatorium w Petersburgu. Skomponowal m.in. opery "Sadko", "Bajka o carze Saltanie" i "Zloty kogucik", a takze liczne utwory orkiestrowe, m.in. slynny "Kaprys hiszpanski" i suite "Szeherezada". Rimski-Korsakow pisal takze muzyke kameralna, kantaty, utwory fortepianowe, piesni, a takze opracowania utworów innych kompozytorów rosyjskich. Jeden z najbardziej znanych obecnie utworów Rimskiego-Korsakowa, wykorzystywanu w wielu filmach to "Lot trzmiela".

Rudolf Diesel

Rudolf Diesel (1858-1913) niemiecki inzynier konstruktor silnika spalinowego. 1897 r. zbudowal pierwszy w pelni udany silnik wysokoprezny napedzany olejem napedowym. Konstrukcja Diesla jest dzis powszechnie stosowana w samochodach osobowych i ciezarowych, a takze w róznego typu urzadzeniach przemyslowych.

Utworzenie Komuny Paryskiej

18 marca 1871 r. utworzono Komune Paryska. Wybrana Rada Komuny Paryskiej oglosila m.in. rozdzial Kosciola od panstwa, obieralnosc i usuwalnosc urzedników, a takze wprowadzenie powszechnego, bezplatnego, laickiego nauczania i szeregu reform spolecznych, m.in. czesciowej nacjonalizacji zakladów produkcyjnych.Rozpoczely sie walki z wojskami rzadowymi, Paryz zostal opanowany. Nastapily aresztowania i represje, a w miescie jeszcze przez piec lat utrzymywano stan oblezenia. W Komunie Paryskiej bralo udzial ok. 170 Polaków przebywajacych na emigracji.

Podpisanie traktatu ryskiego

18 marca 1921 r. w Rydze zostal podpisany przez Polske, Rosje Radziecka i Ukraine traktat pokojowy konczacy wojne polsko-bolszewicka. Traktat ten obejmowal uregulowanie granic, suwerennosci panstw, a takze kwestie obywatelstwa i zasad repatriacji. Uzgodniono równiez przekazanie Polsce zabytków jej kultury oraz mienia polskiego znajdujacego sie w Rosji i na Ukrainie. Rosja miala ponadto wyplacic 30 mln rubli w zlocie jako odszkodowanie za wklad Polski w rozwój imperium rosyjskiego. Kwoty tej Polska nigdy nie otrzymala.

Helena Mniszkówna

 
 
Helena Mniszkówna (1878-1943) pisarka okresu miedzywojennego. Pisala romanse i powiesci. Najwieksza poczytnosc sposród powiesci Mniszkówny zyskala wielokrotnie filmowana "Tredowata", a takze "Ordynat Michorowski". Jednoczesnie twórczosc ta stala sie symbolem melodramatyzmu i kiczu.

Pierwsze wyjscie czlowieka w przestrzen kosmiczna

18 marca 1965 r. kosmonaua Aleksiej Leonowodwazyl sie po raz pierwszy opuscic poklad statku kosmicznego. Spedzil on poza kabina 20 minut, z czego 12 minut przebywal w przestrzeni kosmicznej w odleglosci 5 metrów od statku, ubezpieczony lina.