Kalendarium, 7 maja
  

7 maja


Kalendarium dnia 7 maja.


Wladyslaw Stanislaw Reymont

 
 
Wladyslaw Stanislaw Reymont (1867-1925), wybitny polski pisarz i publicysta. Czolowych przedstawiciel nurtu realistycznego w prozie Mlodej Polski. W swoich utworach, glównie nowelach i reportazach, wiele miejsca poswiecal problematyce spolecznej i realiom wsi polskiej. Reymont wydal slynna powiesc "Ziemia obiecana", zekranizowana w przez Andrzeja Wajde, pokazujaca na przykladzie Lodzi brutalne prawa rodzacego sie kapitalizmu. Glównym dzielem pisarza stala sie epicka powiesc "Chlopi", za która Reymont otrzymal literacka Nagrode Nobla. Na podstawie tego czterotomowego dziela, pokazujacego mityczny obraz polskiej wsi, nakrecono pózniej serial telewizyjny i film pelnometrazowy.

Tomasz Müntzer

Thomas Müntzer (ok. 1490-1525), niemiecki reformator religijny. Zwiazany z Marcinem Lutrem, byl przywódca tzw. anabaptyzmu i ideologiem wojny chlopskiej. Nawolywal do oreznej walki o realizacje "królestwa Bozego". Zerwal z Lutrem i zaczal samodzielna dzialalnosc w Turyngii, Alzacji i Szwajcarii. W czasie wojny chlopskiej zostal schwytany w bitwie pod Frankenhausen i po torturach stracony.

Józef Poniatowski

Józef Poniatowski (1763-1813), dowódca i polityk, bratanek króla Stanislawa Augusta. Byl generalem, ministrem wojny i naczelnym wodzem wojsk Ksiestwa Warszawskiego, a takze marszalkiem Francji. Sluzyl w armii austriackiej i wojsku polskim. Dowodzil w zwycieskiej bitwie pod Zielencami. Pózniej jako minister wojny Ksiestwa Warszawskiego. W kampanii przeciw Austrii odznaczyl sie w bitwie pod Raszynem, nastepnie przeprowadzil udana operacje w glebi Galicji. Polegl w pazdzierniku 1813 r. w bitwie pod Lipskiem, wkrótce po swojej nominacji na marszalka Francji. A w 1819 r. jego zwloki zlozono w katedrze na Wawelu.

Uniwersal Polaniecki

7 maja 1794 roku Tadeusz Kosciuszko oglosil w obozie pod Polancem slynny uniwersal, który ustanawial instytucje dozorców, majacych sprawowac "opieke rzadowa" nad chlopami i rozstrzygac spory miedzy dworem a wsia. Chlopom nadano wolnosc osobista i zapewniono nieusuwalnosc z ziemi tym sposród nich, którzy wypelniali swiadczenia na rzecz dworu. Ponadto zmniejszal panszczyzne z 33% do 50%, a zawieszal ja calkowicie uczestnikom powstania. Dokument ten, mial zapewnic naplyw rekrutów do armii i przychylnosc wsi dla powstania.

Johannes Brahms

Johannes Brahms (1833-1897), przyjaciel Roberta Schumanna, byl poczatkowo koncertujacym muzykiem, a nastepnie kompozytorem i dyrygentem. Od 1862 r. dzialal w Wiedniu, kierujac m.in. tamtejsza szkola spiewu i Towarzystwem Przyjaciól Muzyki. W swojej twórczosci podazal wlasna droga, bliska tradycji barokowej i klasycystycznej, nawiazujaca tez do twórczosci romantyków. Byl przeciwnikiem bardzo popularnej wówczas muzyki programowej, której wybitnym przedstawicielem byl Wagner. Brahms skomponowal m.in. cztery symfonie i monumentalne "Niemieckie requiem". Mial w swoim dorobku równiez liczne koncerty, piesni, kantaty, sonaty, utwory kameralne i fortepianowe, a takze slynne "Tance wegierskie".

Piotr Czajkowski

Piotr Czajkowski (1840-1893), kompozytor rosyjski, profesor konserwatorium w Moskwie, z wyksztalcenia prawnik. W swoich kompozycjach laczyl europejskie osiagniecia techniki kompozytorskiej z pierwiastkami narodowymi. Najslynniejsze dziela Czajkowskiego to opery "Eugeniusz Oniegin", "Mazepa" i "Dama pikowa", a takze wspaniale balety, zwlaszcza "Jezioro labedzie", "Spiaca królewna" i "Dziadek do orzechów". Pisal równiez symfonie, poematy symfoniczne, utwory kameralne i piesni.

Caspar David Friedrich

Caspar David Friedrich (1774-1840), malarz niemiecki. Z upodobaniem malowal morze "Morze lodowe", "Wschód ksiezyca na morzu", a takze ruiny i cmentarze, oddajac w swoich obrazach nastrój refleksji nad smiercia i przemijaniem ("Krzyz w górach", "Pogrzeb mnicha"). Obraz pod tytulem "Dwaj ludzie kontemplujacy ksiezyc" to jedno z najslynniejszych dziel niemieckiego romantyzmu.

Stanislaw Przybyszewski

Stanislaw Przybyszewski (1868-1927), pisarz mlodopolski. Jako redaktor krakowskiego "Zycia" stal sie czolowym twórca programu Mlodej Polski, sformulowanego w manifescie pt. "Confiteor" propagujacym przede wszystkim wyzwolenie sztuki od zobowiazan spoleczno-wychowawczych. Swoje poglady realizowal tez we wlasnej twórczosci. Pisal liryczne poematy proza "Z cyklu Wigilii", "Androgyne", byl tez autorem trylogii "Homo sapiens", a takze wielu dramatów i pamietników. W zyciu prywatnym nie dbal o swoje dzieci, niektóre z nich zostaly oddane do przytulków.

Gary Cooper

Gary Cooper (1901-1961), aktor amerykanski, specjalizowal sie w rolach przygodowych z bardzo silnie zarysowanym watkiem psychologicznym. Gral w westernach, komediach, melodramatach, filmach przygodowych, kryminalnych i wojennych takich jak w "Komu bije dzwon" i "Milosci po poludniu". Najglosniejsza kreacja Coopera byla rola szeryfa w slynnym westernie "W samo poludnie", za która otrzymal Oscara. Zostal uhonorowany specjalnym Oscarem za wybitne osiagniecia aktorskie.

Kleska floty japonskiej w bitwie na Morzu Koralowym

W dniach 7-8 maja 1942 roku w bitwie na Morzu Koralowym Japonczycy zamierzali opanowac Port Moresby na Nowej Zelandii oraz Wyspy Salomona, a zalozone tam bazy mialy byc podstawa planowanej ofensywy skierowanej w strone Australii. Zaden cel nie zostal osiagniety, a kleska floty japonskiej byla zapowiedzia przegranej dla cesarstwa wojny.