Kalendarium, 23 czerwca
  

23 czerwca


Kalendarium dnia 23 czerwca.


Jan Gutenberg

Jan Gutenberg (1400-1468), niemiecki drukarz, który jako pierwszy zastosowal ruchoma czcionke, przyczyniajac sie do rewolucji pismiennictwa w Europie. Wprowadzil on urzadzenie do odlewania czcionek z metalu i prase drukarska. Pierwszym dzielem wydrukowanym tym sposobem ok. 1455 r. byla Biblia, której pojedyncze egzemplarze, rozproszone na calym swiecie, sa dzis bezcennym zabytkiem sztuki typograficznej. Opublikowal równiez "Psalterz moguncki", a takze wiele drobnych druków, kalendarzy, obrazków.

Henryk IV Probus

Henryk IV Probus (1258-1290), ksiaze wroclawski i krakowski. Uporzadkowal na swoich ziemiach skarbowosc, popieral rozwój górnictwa i miast, prowadzil tez bardzo aktywna polityke dynastyczna. Wbrew przydomkowi Henryk Probus wcale nie nalezal do ludzi praworzadnych - byl ksieciem raczej bezwzglednym w walce o wladze. Zmarl prawdopodobnie w wyniku otrucia.

Przywilej czerwinski

23 czerwca 1422 r. w Czerwinsku król Wladyslaw II Jagiello nadal szlachcie przywilej, na mocy którego monarsze nie wolno bylo konfiskowac ani zajmowac majatków szlachty bez wyroku sadowego, zakaz laczenia w jednym reku stanowisk starosty i sedziego. Takze zobowiazywal sady do opierania wyroków na prawie pisanym.

Zawiazanie konfederacji radomskiej

23 czerwca 1767 r. w Radomiu zostala zawiazana konfederacja przeciwko królowi i stronnictwu reform. Pod haslem obrony wiary i wolnosci zwrócono sie do cesarzowej Katarzyny II z prosba o gwarancje dla dawnego ustroju. Ambasador rosyjski doprowadzil do wywiezienia opozycjonistów w glab Rosji i przy pomocy terroru wymusil na sejmie konfederackim przywrócenie praw politycznych róznowiercom oraz uznanie za niezmienne praw kardynalnych. Odtad gwarantem nienaruszalnosci ustroju Rzeczypospolitej stala sie caryca Katarzyna II.

Juliusz Osterwa

Juliusz Osterwa (1885-1947), aktor i rezyser, byl zwiazany ze scenami Krakowa, Poznania, Wilna i Warszawy. Prowadzil równoczesnie Teatr Rozmaitosci w Warszawie oraz krakowski Teatr im. J. Slowackiego w Krakowie. Po wojnie kontynuowal dzialalnosc aktorska i rezyserska w obydwu miastach. Zaslynal glównie interpretacjami sztuk Slowackiego, Wyspianskiego, Szaniawskiego, Zeromskiego i Zablockiego.

Anna Achmatowa

 
 
Anna Achmatowa (1889-1966), rosyjska poetka. W swej twórczosci Achmatowa silnie akcentowala realia represyjnych rzadów Stalina, a pamieci ofiar terroru poswiecila poemat "Requiem". Zajmowala sie poza tym krytyka literacka ("Mój Puszkin") oraz przekladem poezji orientalnej, zachodnioeuropejskiej i polskiej.

Jerzy Putrament

Jerzy Putrament (1910-1986), pisarz polski. Po wojnie kontynuowal dzialalnosc pisarska, zajmujac równoczesnie stanowiska we wladzach politycznych i partyjnych. Jego twórczosc, pozostajaca w zgodzie z ideologia nowej wladzy, to powiesci "Rzeczywistosc", "Wrzesien" i "Malowierni". Zaczal jednak odchodzic od tej linii i w kolejnych utworach, w powiesci "Boldyn", podjal krytyke realiów arbitralnej wladzy. Byl takze autorem obszernych wspomnien zatytulowanych "Pól wieku".