Kalendarium, 28 czerwca
  

28 czerwca


Kalendarium dnia 28 czerwca.


Strajki robotnicze w Poznaniu

28 czerwca 1956 roku w Poznaniu doszlo do strajku w najwiekszych zakladach miasta w fabryce im. H. Cegielskiego, a potem do demonstracji, które przeksztalcily sie szybko w starcia uliczne. Wladze partyjne i sily bezpieczenstwa postanowily wykorzystac protest robotniczy do nasilenia terroru, dlatego dopuscily do eskalacji walk. Do miasta wprowadzono wojsko i po dwóch dniach przywrócono spokój. Zginelo ponad 70 osób, kilkaset zostalo rannych, a prawie 700 aresztowanych. Prawde o wydarzeniach poznanskich zatajano lub przeinaczano w celach propagandowych az do konca lat siedemdziesiatych.

Unia lubelska

28 czerwca 1569 roku w Lublinie zawarto kolejny akt unii polsko-litewskiej, tym razem laczacy obydwa panstwa unia realna. Zachowano odrebne urzedy centralne, skarb i wojsko, natomiast monarcha, sejm i polityka zagraniczna byly odtad wspólne. Rzeczpospolita stala sie ponadto panstwem dwuczesciowym, zlozonym z Korony i Wielkiego Ksiestwa Litewskiego. Konstytucja 3 maja zniosla odrebnosc Korony i Litwy, ujednolicajac panstwo.

Peter Paul Rubens

 
 
Peter Paul Rubens (1577-1640), malarz flamandzki. W Antwerpii zalozyl wielka pracownie malarska, w której powstalo ponad 2 tysiace obrazów. Artysta podejmowal tematyke religijna, zwlaszcza motywy Golgoty, Sadu Ostatecznego i zycia Chrystusa oraz jego matki. Wykonywal reprezentacyjne portrety, równiez polskich wladców.

Jean Jacques Rousseau

Jean Jacques Rousseau (1712-78), mysliciel francuski. W swych rozprawach i powiesci "Nowa Heloiza" zalecal obcowanie z przyroda i zycie jak najblizsze prawom natury. Wydal traktat "Umowa spoleczna", gloszacy najbardziej demokratyczna teorie panstwa i prawa przed rewolucja francuska. Z powodu swych przekonan musial wyemigrowac do Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. W swym dorobku mial równiez rozprawe dotyczaca Rzeczypospolitej "Uwagi nad Rzadem polskim".

Jan Pawel Woronicz

Jan Pawel Woronicz (1757-1829), duchowny i poeta. Byl biskupem krakowskim i senatorem Królestwa Polskiego, wreszcie arcybiskupem warszawskim i prymasem Królestwa Polskiego. Zaslynal równiez jako poeta i pisarz religijny, autor poematów ("Swiatynia Sybilli"), wierszy okolicznosciowych i kazan.

Antoine Lavoisier oglosil odkrycie skladu chemicznego wody

28 czerwca 1783 r. ogloszono sklad chemiczny wody, odkryty przez Antoine'a Lavoisiera (1743-1794), wspóltwórce nowoczesnej chemii. Udowodnil tez, ze proces spalania polega na laczeniu sie substancji spalanej z tlenem, wyjasnil tez proces oddychania i sformulowal zasade zachowania masy w reakcjach chemicznych.

Leon Kruczkowski

Leon Kruczkowski (1900-1962), pisarz i publicysta. Zajmowal eksponowane stanowiska we wladzach partyjnych i rzadowych. W swojej twórczosci podejmowal problematyke spoleczna w powiesciach "Kordian i cham" oraz "Pawie pióra". Pózniej pisal glównie na tematy zwiazane z rozrachunkiem politycznym i narodowym, zwlaszcza w sztukach "Pierwszy dzien wolnosci", "Smierc gubernatora" , a przede wszystkim w "Niemcach". Pisal opowiadania, zajmowal sie równiez publicystyka.

Zamach na arcyksiecia Franciszka Ferdynanda w Sarajewie

28 czerwca 1914 roku w Sarajewie z reki bosniackiego terrorysty zginal austro-wegierski nastepca tronu, arcyksiaze Franciszek Ferdynand Habsburg. Wydarzenie to stalo sie bowiem pretekstem do kolejnych wypowiedzen wojny, które juz na poczatku sierpnia spowodowaly wielki konflikt zbrojny niemal w calej Europie.

Podpisanie traktatu wersalskiego

28 czerwca 1919 roku w piata rocznice zamachu w Sarajewie, w Galerii Lustrzanej palacu wersalskiego podpisano traktat pokojowy, który ustanawial nowy lad w Europie. Chodzilo glównie o ustalenie pozycji pokonanych Niemiec w powojennej Europie, a takze granic nowych i odrodzonych panstw.

Mel Brooks

28 czerwca 1926 roku urodzil sie Mel Brooks, amerykanski rezyser i aktor filmowy. Wyrózniony Oscarem za scenariusz do swojego debiutanckiego filmu "Producenci". Zaslynal jako twórca pastiszowych komedii, parodii róznych gatunków i konwencji filmowych, horrorów i thrillerów m.in. "Mlody Frankenstein", "Lek wysokosci", westernów np. "Plonace siodla" czy filmów SF np. "Kosmiczne jaja". Sam zagral w wielu swoich filmach, takich jak "Nieme kino" czy "Robin Hood - faceci w rajtuzach".

ks. prof. Józef Tischner

Ksiadz prof. Józef Tischner (1931- 2000), filozof i pisarz. Byl czlowiekiem bezposrednim, pelnym dobrodusznego poczucia humoru, serdecznie zwiazanym z rodzinnym Podhalem. Pisal powazne rozprawy teoretyczne, jak i eseje. Napisal wiele ksiazek "Myslenie wedlug wartosci", "Zawierzyc czlowiekowi", "Polski mlyn", "Spowiedz rewolucjonisty", a takze slynna "Historie filozofii po góralsku". Jego otwartosc, umiejetnosc dialogu sprawila, ze byl niezbyt lubiany przez srodowiska ortodoksyjne.