Kalendarium, 19 lipca
  

19 lipca


Kalendarium dnia 19 lipca.


Potop szwedzki

W XVIII wieku silna niegdys Rzeczypospolita musiala toczyc liczne wojny niemal ze wszystkimi sasiadami. Najwieksze szkody w panstwie spowodowaly jednak wojny ze Szwecja. 19 lipca 1655 roku wojska szwedzkie wkroczyly na teren Polski, dazac do opanowania calego basenu Morza Baltyckiego. Rezultatem potopu szwedzkiego, zakonczonego ostatecznie uwolnieniem kraju od najezdzców, bylo wyniszczenie ekonomiczne kraju i rezygnacja króla Jana Kazimierza z praw do tronu szwedzkiego.

Francesco Petrarca

Francesco Petrarca (1304-1374), poeta wloski. W swoim dorobku mial liczne pisma zwiazane z nurtem humanizmu. Najwieksza slawe zyskal jednak dzieki "Piesniom", bedacym jednym z arcydziel literatury swiatowej. Cykl sklada sie z 366 utworów, w wiekszosci sonetów milosnych skierowanych do Laury. Zostal uwienczony laurem poetyckim na rzymskim Kapitolu.

Bitwa pod Kliszowem

19 lipca 1702 roku pod Kliszowem doszlo do bitwy miedzy wojskami polsko-saskimi dowodzonymi przez Hieronima Lubomirskiego a armia szwedzka Karola XII. Po nieudanej szarzy Polacy opuscili pole bitwy, oddajac inicjatywe Szwedom. Bitwa swiadczyla o schylku potegi husarii polskiej, która okazala sie anachronizmem na polu walki opanowanym przez piechote uzbrojona w karabiny.

Samuel Colt

Samuel Colt (1814-1862), amerykanski konstruktor broni strzeleckiej. W 1836 roku opatentowal swój slynny rewolwer bebenkowy. Na wdrozenie tej broni do produkcji Colt musial jednak czekac az dziesiec lat. Z czasem kolty staly sie legenda Dzikiego Zachodu. W 1853 roku w Hartford powstala dzialajaca do dzis firma Colt Company, produkujaca ten typ pistoletu, a takze pistolety automatyczne i karabiny maszynowe na potrzeby armii.

Poczatek wojny francusko-pruskiej

19 lipca 1870 roku rozpoczal sie konflikt zbrojny, zakonczony 26 lutego nastepnego roku zwyciestwem Prus. Juz po szesciu tygodniach walk pod Sedanem skapitulowala stutysieczna armia francuska, a cesarz Napoleon III dostal sie do niewoli. W wyniku wojny Francja zostala zmuszona do oddania Alzacji i Lotaryngii oraz zaplacenia gigantycznej kontrybucji, która umozliwila rozwój gospodarczy i militarny nowo powstalych Niemiec.

Pierwszy turniej wimbledonski

Zawody rozgrywane od 19 lipca 1877 roku na trawiastych kortach Wimbledonu, jednej z dzielnic Londynu, to najstarszy i najbardziej prestizowy turniej tenisowy, zaliczany do Wielkiego Szlema. Zawody odbywaja sie co roku, a od 1884 roku uczestnicza w nich równiez kobiety. Od roku 1968 turniej wimbledonski rozgrywany jest w formule otwartej, czyli dla zawodowców i amatorów.

Wlodzimierz Majakowski

Wlodzimierz Majakowski (1893-1930), poeta radziecki. Byl autorem poematów "Oblok w spodniach", "Flet kregoslupa" oraz utworów pacyfistycznych "Wojna i swiat". Pisal poematy takie jak "Wlodzimierz Iljicz Lenin", czy "Dobrze". W miare uplywu czasu mial jednak coraz wiecej watpliwosci wobec nowego ladu, czemu dal wyraz w komediach "Pluskwa" i "Laznia".

Arno Breker

Arno Breker (1900-1991), rzezbiarz niemiecki. Byl twórca monumentalnych, klasycyzujacych rzezb gloszacych chwale sily fizycznej i idealizujacych przemoc. Atletyczne sylwetki sportowców i zolnierzy, które wyszly spod dluta Brekera, zdobily reprezentacyjne budynki i sale wystawowe w Niemczech. Po wojnie artysta zajal sie wylacznie rzezbieniem popiersi slawnych ludzi.

Bruno Jasienski

 
 
Bruno Jasienski (1901-1939), poeta i pisarz polski zwiazany z futuryzmem. Poeta i autor manifestów futurystycznych "Manifest w sprawie poezji futurystycznej". Wspólpracowal z pismami "Zwrotnica" i "Almanachem Nowej Sztuki", byl tez wspólautorem glosnej jednodniówki "Nuz w bzuhu". Jego pierwszy zbiór wierszy pt. "But w butonierce" byl poetyckim wyrazem nowych tendencji w literaturze. Z czasem w jego twórczosci pojawiaja sie coraz wyrazniejsze watki rewolucyjne "Piesn o glodzie", "Ziemia na lewo", "Slowo o Jakubie Szeli", a takze elementy katastrofizmu, w antyutopijnej powiesci "Pale Paryz". Artysta zwiazal sie w koncu z ideami komunistycznymi. Zginal w 1939 roku w okresie terroru stalinowskiego w ZSRR.