Kalendarium, 1 sierpnia
  

1 sierpnia


Kalendarium dnia 1 sierpnia.


Wybuch powstania warszawskiego

1 sierpnia 1944 roku odzialy AK rozpoczely walke z okupantem hitlerowskim. W pierwszych walkach wzielo udzial 23 tys zolnierzy. Warszawa dysponowala 50 tys. ludzi, z czego 10 procenty byla tylko uzbrojona. Natomiast w tlumieniu powstania wzielo udzial 50 tys zolniezy niemieckich. 30 wrzesnia rozpoczely sie rokowania kapitulacyjne. 2 pazdziernika w kwaterze gen. Bacha podpisano akt kapitulacyjny. W dniach 3-5 pazdziernika oddzialy powstancze zlozyly bron i poddaly sie Niemcom. Straty powstancze ocenia sie na 18 tys. zabitych i zaginionych, 25 tys. rannych, straty ludnosci cywilnej wyniosly ponad 180 tys. zabitych.

Klaudiusz

Klaudiusz (10 p.n.e. - 54 r. n.e.), cesarz rzymski, syn Nerona Klaudiusza Druzusa, bratanek Tyberiusza. Wladca ten, wyniesiony na tron przez pretorianów po smierci Kaliguli. Rozbudowal administracje panstwa, przylaczyl do Rzymu czesc Brytanii, Mauretanie i Tracje, oraz przebudowal port w Ostii. Ulegal czesto wplywowi swych kolejnych zon - Messaliny i Agrypiny Mlodszej. W 54 roku zostal otruty przez druga z nich.

Proklamowanie Konfederacji Szwajcarskiej

1 sierpnia zostalo proklamowane utworzenie Konfederacji Szwajcarskiej z kantonów Uri, Schwyz i Unterwalden. Nowe panstwo podjelo nastepnie walke o uniezaleznienie sie od Habsburgów. Po przylaczeniu sie do Konfederacji kolejnych kantonów nowe panstwo umocnilo sie na tyle, ze uzyskalo niezaleznosc od cesarstwa na mocy pokoju bazylejskiego.

Zygmunt II August

Zygmunt II August (1520-1572), król Polski. Koronowal sie juz w 1530 roku w wyniku elekcji vivente rege, czyli za zycia króla, którego zaczeto odtad nazywac Zygmuntem Starym. Po objeciu samodzielnej wladzy w panstwie duzo czasu poswiecal pozycji Litwy, zawarl tez zwiazek malzenski z Barbara Radziwillówna. Król zapewnil bezpieczenstwo panstwu, zagrazajace mu ze strony Habsburgów, zajal sie tez tworzeniem floty wojennej. W 1569 roku doprowadzil w Lublinie do zawarcia unii polsko-litewskiej. Znany byl jako kolekcjoner i znawca dziel sztuki, twórca bezcennej biblioteki, a takze milosnik muzyki i mecenas pisarzy.

Wprowadzenie kilograma jako jednostki wagi

Kilogram, podstawowa jednostka wagi. Po raz pierwszy wprowadzono ja 1 sierpnia 1793 roku we Francji. W roku 1889 ustalono wzorzec tej jednostki, przechowywany w Miedzynarodowym Biurze Miar w Sèvres pod Paryzem. Wzorzec ma ksztalt walca a wykonany jest ze stopu platyny i irydu.

Jadwiga Luszczewska

Jadwiga Luszczewska (Deotyma, 1834-1908), pisarka polska. Prowadzila wlasny salon literacki w Warszawie. Wydawala zbiory swoich wierszy "Improwizacje i poezje", poematy historyczne zebrane w cyklu "Polska w piesni", a takze powiesci dla mlodziezy, z których duza popularnoscia cieszy sie zwlaszcza "Panienka z okienka".

Wybuch I wojny swiatowej

Po zamachu na austro-wegierskiego nastepce tronu w Sarajewie w czerwcu 1914 roku nastapila seria wypowiedzen wojny, która przeksztalcila lokalne konflikty w wojne europejska. Krytyczny moment nastapil 1 sierpnia 1914 r., gdy Niemcy wypowiedzialy wojne Rosji.

Alexander Graham Bell

Alexander Graham Bell (1847-1922), amerykanski fizjolog i fizyk. W 1876 roku wynalazl telefon, pracowal tez nad skonstruowaniem sondy telefonicznej do celów chirurgicznych. Badal tez mozliwosci leczenia poprzez mowe. Zalozyl Telephone Company, skonstruowal gramofon. Byl autorem pracy dotyczacej sposobu zapisywania i odtwarzania mowy.

Jan Kasprowicz

Jan Kasprowicz (1860-1926), poeta polski. Studiowal na uniwersytetach w Lipsku i we Wroclawiu. W 1923 roku osiadl w willi na Harendzie w Zakopanem. Poczatkowo pisal glównie realia zycia wiejskiego w sonetach "Z chalupy". Z czasem odchodzil w strone modernistycznego symbolizmu w zbiorze "Krzak dzikiej rózy", a nastepnie ekspresjonizmu, "Ginacemu swiatu", "Salve Regina". W jego póznej twórczosci nastapil zwrot w strone religii i tradycyjnych wartosci "Ksiega ubogich". Byl równiez autorem wielu cenionych przekladów, glównie z literatury angielskiej.

Yves Saint-Laurent

Yves Saint-Laurent (1936-2008), francuski projektant mody. W 1961 roku otworzyl wlasny dom mody w Paryzu. Projekowal mode zainspirowana sztuka wspólczesna, wprowadzil tez damskie garnitury. Nalezal do grona projektantów najbardziej ekskluzywnej mody i perfum.

Otwarcie olimpiady w Berlinie

W dniach 1-19 sierpnia 1936 roku w Berlinie odbyly sie XI Igrzyska Olimpijskie, w których wzielo udzial prawie 4 tysiace sportowców z calego swiata. W klasyfikacji medalowej pierwsze miejsce zdobyli Niemcy, Polska natomiast zajela 22 pozycje. W trakcie zawodów niemiecka rezyserka Leni Riefenstahl nakrecila film dokumentalny.

Poczatek fali wielkich strajków w Polsce

W drugiej polowie lat siedemdziesiatych XX wieku zaczely w Polsce narastac trudnosci gospodarcze. W 1976 roku doszlo do protestów robotniczych w Radomiu i Ursusie, stlumionych przez milicje, ORMO i organa bezpieczenstwa. Przelom nastapil w Stoczni Gdanskiej latem 1980 roku, gdy wladze zaczely zwalniac z pracy robotników protestujacych przeciw zlym warunkom pracy i sytuacji politycznej w kraju. Wkrótce fala strajków ogarnela caly kraj, dajac poczatek przemianom.

Pola Negri

 
 
Pola Negri (Apolonia Chalupiec, 1896-1987), aktorka. Wystepowala w teatrach a od 1914 roku w filmach "Niewolnicy zmyslów" i "Zonie". W 1917 roku wyjechala do Niemiec i zwiazala sie z tamtejszymi wytwórniami, zagrala w "Oczy mumii Ma", "Madame Dubarry", "Sumurun". W koncu wyjechala do Hollywood i zyskala miedzynarodowa slawe jako gwiazda filmów niemych m.in. "Hiszpanska tancerka" czy "Hotel Imperial". Byla tez autorka autobiografii "Pamietnik gwiazdy".