Kalendarium, 13 sierpnia
  

13 sierpnia


Kalendarium dnia 13 sierpnia.


Bitwa warszawska

W dniach 13 - 25 sierpnia 1920 roku doszlo do decydujacej bitwy na przedpolach Warszawy. Kulminacyjnym momentem byla niespodziewana dla Rosjan ofensywa polskiej grupy znad Wieprza, rozpoczeta 15 sierpnia 1920 roku z rejonu Deblina, dowodzona przez Józefa Pilsudskiego. Zaskoczenie bylo calkowite, a bohaterska obrona Warszawy, doprowadzila wkrótce do calkowitego odwrotu armii bolszewickiej.

cesarz rzymski Tytus

Cesarz rzymski Tytus (39-81), objal rzady w 79 roku po smierci ojca Wespazjana. Stlumil powstanie zydowskie, a nastepnie zdobyl i zburzyl Jerozolime. W polityce wspólpracowal z senatem, dokonczyl budowe slynnego rzymskiego Koloseum.

Ferdynand Cortez zdobyl Tenochtitlan

Tenochtitlan miasto liczace 200-300 tysiecy mieszkanców, wyposazone w palace, monumentalne piramidy, swiatynie i akwedukty. 13 sierpnia 1521 roku zdobyl je i gruntownie zniszczyl hiszpanski konkwistador Ferdynand Cortez (1485-1547). Na miejscu dawnej stolicy azteckiej powstalo wkrótce miasto Meksyk.

Róza Luksemburg

Róza Luksemburg (1871-1919), niemiecka dzialaczka socjalistyczna. Wspólzalozycielka Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy. Uczestniczyla w wydarzeniach rewolucyjnych w latach 1905-1906, a pózniej zalozyla Zwiazek Spartakusa, przeksztalcony potem w Komunistyczna Partie Niemiec. Zostala zamordowana przez bojówke oficerska w czasie przygotowan do rewolucji w Berlinie. Byla autorka licznych prac, a niektóre jej koncepcje byly pózniej zwalczane, przez Lenina, jako tzw. bledy luksemburgizmu.

gen. Józef Haller

Józef Haller (1873-1960), general, polityk i dzialacz niepodleglosciowy. Organizowal Sokole Druzyny Polowe w Galicji, dowodzil Legionem Wschodnim, nastepnie II Brygada Legionów Polskich, po czym byl dowódca naczelnym Armii Polskiej we Francji. W czasie wojny polsko-bolszewickiej stal na czele Armii Ochotniczej, a nastepnie dowodzil Frontem Pólnocno-Wschodnim i Frontem Pólnocnym. W latach 1940-1943 wchodzil w sklad rzadu polskiego na emigracji. Autor interesujacych "Pamietników".

Alfred Hitchcock

Alfred Hitchcock (1899-1980), brytyjski rezyser i producent filmowy. Zaslynal filmami kryminalnymi, takimi jak "Szantaz", "39 kroków", "Tajny agent" czy "Starsza pani znika". W 1939 roku wyjechal do Hollywood i odniósl wielki sukces dzieki thrillerowi "Rebeka", który zdobyl Oscara dla najlepszego filmu. Korzystal tez ze zdobyczy psychoanalizy, m.in. w filmie "Urzeczona". Wiele jego filmów weszlo do historii kina, "Nieznajomi z pociagu", "Okno na podwórze" i "Szal", przede wszystkim "Psychoza" i "Ptaki". Pokazywal sie tez osobiscie w swoich filmach.

Fidel Castro

13 sierpnia 1926 roku urodzil sie Fidel Castro, komunistyczny dyktator Kuby. Wspólorganizator nieudanego ataku na koszary Moncada w Santiago de Cuba. Przebywal na emigracji w Stanach Zjednoczonych i Meksyku. W 1958 roku przejal wladze na wyspie i proklamowal zwyciestwo socjalistycznej rewolucji kubanskiej. Obejmowal niemal wszystkie najwazniejsze funkcje w panstwie, opierajac sie na wszechstronnej pomocy ZSRR. Po upadku ZSRR nadal utrzymuje sie u wladzy na Kubie, która w wyniku jego rzadów znalazla sie w katastrofalnej sytuacji gospodarczej.

James Oliver Curwood

James Oliver Curwood (1878-1927), pisarz amerykanski. Autor popularnych powiesci przygodowych poswieconych zyciu zwierzat i mieszkanców puszcz pólnocnoamerykanskich. Jego najslynniejsze powiesci to "Lowcy zlota", "Szara Wilczyca", "Wladca skalnej doliny" oraz "Wlóczegi Pólnocy".

Herbert George Wells

Herbert George Wells (1866-1946), pisarz angielski. Zaslynal jedna z pierwszych powiesci fantastycznonaukowych "Wehikul czasu". Pózniej napisal kolejna slynna powiesc "Wojne swiatów", opowiadajaca o walce z najazdem Marsjan, usilujacych podbic Ziemie. Pisal równiez powiesci obyczajowe takie jak "Historia pana Polly" i reportaze spoleczno-polityczne, "Rosja we mgle". Byl autorem popularnej "Historii swiata". Opublikowal "Próbe autobiografii", w której doskonale scharakteryzowal siebie.

Krzysztof Kolberger

 
 
Krzysztof Kolberger (1950-2011), aktor filmowy i teatralny. Wystapil w wielu filmach m.in. w "Kontrakcie", "Kornblumenblau" i "Ostatnim promie". Zagral tez w kilku serialach telewizyjnych w " Najdluzszej wojnie nowoczesnej Europy", "Kuchni polskiej" i "Ekstradycji". Zajmowal sie równiez rezyseria wystawil opere "Cud mniemany, czyli krakowiacy i górale".

Poczatek budowy muru berlinskiego

W sierpniu 1961 roku wladze Niemieckiej Republiki Demokratycznej zdecydowaly sie na rozpoczecie budowy muru oddzielajacego czesc zachodnia Berlina od czesci nalezacej do NRD. Mialo to zapobiec ucieczkom obywateli Niemiec wschodnich na Zachód. Mur zostal rozebrany w listopadzie 1989 roku.

Adam Wazyk

Adam Wazyk (1905-1982), poeta, prozaik. Wspólredagowal "Almanach Nowej Sztuki" i "Zwrotnice". Jego przedwojenna poezja "Semafory", "Oczy i usta", byla bliska surrealizmowi. Po wojnie opublikowal slynny "Poemat dla doroslych", w którym podjal próbe rozrachunku z epoka stalinizmu. W pózniejszej twórczosci powrócil do stylu swojej wczesnej liryki, "Labirynt", "Wagon", "Zdarzenia". Byl cenionym tlumaczem utworów Rimbauda, Apollinaire'a, Puszkina, Majakowskiego i Horacego. Napisal takze autobiografie "Kwestia gustu". Zmarl 13 sierpnia 1982 roku w Warszawie.