Kalendarium, 24 wrzesnia
  

24 wrzesnia


Kalendarium dnia 24 wrzesnia.


Cyprian Kamil Norwid

Cyprian Kamil Norwid (1821-1883), polski poeta. W 1842 roku wyjechal na studia rzezbiarskie do Wloch, nastepnie do Berlina, pózniej przebywal w Paryzu i Rzymie, na krótko wyjechal do USA, a ostatnie lata zycia spedzil w przytulku na przedmiesciu Paryza. W swej obszernej twórczosci Norwid rozwinal wlasne koncepcje estetyczne i historiozoficzne. Byl jednym z najostrzejszych krytyków zarówno tradycji szlacheckiej, jak i antyhumanitarnych aspektów cywilizacji kapitalistycznej. Napisal liczne dramaty "Aktor", "Pierscien wielkiej damy", "Milosc czysta u kapieli morskich", poematy epickie "Quidam", "Assunta" i nowele "Ad leones", "Tajemnica lorda Singelworth". Za zycia wydal jednak nieliczne utwory, drobne wiersze, poemat "Psalmów-psalm", poemat proza "Czarne kwiaty", dramat "Zwolon" i traktat poetycki "Promethidion". Wybitny zbiór wierszy Norwida "Vade-mecum" wydano dopiero w 1947 roku.

Wergiliusz

Wergiliusz (70-19 p.n.e.), poeta rzymski. Zaslynal zbiorem sielanek pt. "Bukoliki". Objety opieka Mecenasa poeta calkowicie poswiecil sie pisaniu. Najwieksza slawe przyniosla mu "Eneida" - wielki epos w dwunastu ksiegach. Uswietnil w nim przeszlosc Rzymu, przedstawil wizje jego wspanialej przyszlosci oraz wyznaczonej przez opatrznosc boska szczególnej misji historycznej. Jego twórczosc byla szczególnie kultywowana w sredniowieczu i w epoce renesansu, wielkim holdem dla poety byla "Boska komedia" Dantego.

Paracelsus

Paracelsus (1493-1541), lekarz, chemik i filozof szwajcarski. Byl lekarzem miejskim w Bazylei, a takze profesorem medycyny na uniwersytecie. Jego zdaniem organizm funkcjonuje na zasadzie procesów chemicznych, które w razie choroby moga byc równiez leczone przy pomocy chemii. Wprowadzil jako leki preparaty miedzi, zelaza, antymonu, olowiu i rteci, a w leczeniu ran zalecal glównie unikanie zakazenia. Po latach zyskal slawe lekarza "cudotwórcy". Obecnie jest uwazany za jednego z pionierów farmakologii i toksykologii. Stworzyl pojecia "alkohol", "gaz" i "chemia", byl tez autorem wielu pism dotyczacych alchemii i chirurgii.

Francis Scott Fitzgerald

Francis Scott Fitzgerald (1896-1940), pisarz amerykanski. W swej twórczosci, laczacej realizm i psychologizm z watkami lirycznymi, podejmowal glównie watki autobiograficzne, opisujac realia zycia mlodego pokolenia w czasach wielkiego kryzysu w USA. Jego najslynniejsza powiescia jest "Wielki Gatsby", historia dramatu milosnego wpisana w losy ludzi. Inne znane powiesci to "Po tej stronie raju", "Czula jest noc" i "Ostatni z wielkich".

Severo Ochoa

Severo Ochoa (1905-1993), genetyk amerykanski. Byl nauczycielem akademickim w Madrycie i Oxfordzie. W 1940 roku osiadl w Stanach Zjednoczonych i przyjal obywatelstwo amerykanskie. W 1955 roku dokonal syntezy kwasu nukleinowego, zwiazku odgrywajacego duza role w syntezie bialek i przekazywaniu cech dziedzicznych. W 1959 roku wraz z amerykanskim biochemikiem Arthurem Kornbergiem otrzymal Nagrode Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny za badania nad kwasem rybonukleinowym.

Jim Henson

Jim Henson (1936-1990), plastyk angielski, aktor, rezyser, scenarzysta i producent filmowy. Zaslynal jako twórca nowego typu lalek, zwanych muppetami. Programy z ich udzialem to "Ulica Sezamkowa", "Muppet Show" i "Fraglesy". Powodzenie tych programów pozwolilo mu nakrecic takze filmy pelnometrazowe z udzialem wymyslonych przez niego postaci, "Muppety na Manhattanie", "Labirynt" i "Czarownice". Byl tez zalozycielem Fundacji Hensona popierajacej rozwój teatru lalkowego.

Pedro Almodóvar

 
 
24 wrzesnia 1951 roku urodzil sie Pedro Almodóvar, hiszpanski rezyser filmowy. Rozglos przyniosly mu filmy "Labirynt namietnosci" i "Matador", w których wystapil Antonio Banderas. Jego filmy, okreslane jako postmodernistyczne, oparte sa na nieco surrealistycznej obserwacji obyczajowej, zywia sie swiatem telenowel, portretujac przy tym marginesy kultury, srodowiska gejów, transwestytów i transseksualistów. Wkrótce zaczal swiecic triumfy na calym swiecie, przede wszystkim filmami "Kobiety na skraju zalamania nerwowego", "Wysokie obcasy", "Kika", "Kwiat mojego sekretu" i "Drzace cialo". W roku 2000 jego film "Wszystko o mojej matce" zdobyl Oscara dla najlepszego filmu zagranicznego.

Powstanie Organizacji Krajów Eksportujacych Rope Naftowa (OPEC)

24 wrzesnia 1960 roku dwanascie panstw eksportujacych rope naftowa, utworzylo organizacje OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries) z siedziba w Wiedniu. OPEC utworzono w celu zrównowazenia podazy i popytu ropy oraz kontroli cen tego surowca. W latach 70. wobec zmniejszonej podazy ropy z krajów niezrzeszonych czlonkowie OPEC podniesli gwaltownie cene surowca, wywolujac ogólnoswiatowy kryzys paliwowy. Strategiczne znaczenie ropy i wielkosc eksportu byly wielokrotnie wykorzystywane przez kraje OPEC do celów politycznych.

Wyrok w sprawie Imeldy Marcos, wdowy po filipinskim dyktatorze

Imelda Marcos, laureatka konkursu pieknosci Miss Manila, wdowa po filipinskim dyktatorze. W czasie jego autokratycznych rzadów zostala gubernatorem Regionu Stolecznego, ministrem ekologii i budownictwa mieszkaniowego, a w czasie choroby dyktatora kierowala panstwem. Oboje naduzywali wladzy do gromadzenia osobistego majatku, korzystajac z funduszy pomocy miedzynarodowej i zasobów krajowych, doprowadzily w koncu do przewrotu w kraju i obalenia rzadów klanu Marcosów, którzy schronili sie na Hawajach. Po smierci eks-prezydenta wdowie udowodniono defraudacje miliona dolarów, za co grozila kara od 18 do 24 lat wiezienia. Sad apelacyjny uniewinnil jednak oskarzona powrócila do kraju i zglosila swoja kandydature w wyborach prezydenckich. Nie uzyskala w nich wystarczajacego poparcia.