Kalendarium, 13 listopada
  

13 listopada


Kalendarium dnia 13 listopada.


Stanislaw Baranczak

13 listopada 1946 roku urodzil sie Stanislaw Baranczak. Wspólpracowal z czasopismem "Nurt" i "Student". Jeden ze wspólzalozycieli Komitetu Obrony Robotników (KOR) oraz redaktor podziemnych pism literackich "Zapisu", "Pulsu" i "Krytyki". W 1977 roku wyjechal do USA, gdzie objal katedre polonistyki na prestizowym Uniwersytecie Harvarda. Debiutowal tomem wierszy "Korekta twarzy" jako jeden z poetów i wspóltwórców Nowej Fali. Wydal liczne tomiki poezji, "Jednym tchem", "Dziennik poranny", "Sztuczne oddychanie", "Tryptyk z betonu, zmeczenia i sniegu" i "Podróz zimowa". Opublikowal tez wiele ksiazek krytycznych i eseistycznych, takich jak "Nieufni i zadufani", "Ironia i harmonia", "Atlantyda" czy "Uciekinier z utopii". W 1999 roku za tom poetycki "Chirurgiczna precyzja" poeta otrzymal prestizowa nagrode Nike.

sw. Augustyn

Sw. Augustyn (354-430), filozof i teolog chrzescijanski. Pochodzil z Numidii w Afryce. Poczatkowo byl zwolennikiem manicheizmu, a nastepnie neoplatonizmu. W 387 roku przyjal chrzest, a kilka lat pózniej swiecenia kaplanskie, wreszcie w 396 roku zostal biskupem Hippony. Napisal wiele dziel filozoficznych i polemicznych. Glosil koncepcje dziejów swiata jako konfliktu panstwa bozego z panstwem ziemskim. Zlo wystepujace w swiecie stworzonym przez Boga wywodzil z wolnej woli czlowieka, lecz uznawal je wylacznie za brak dobra. Swoje poglady spisal w dzielach takich jak: "Wyznania", "O Panstwie Bozym", "Dialogi i pisma filozoficzne", "O Trójcy Swietej" i "O nauce chrzescijanskiej". Zmarl w 430 roku w czasie oblezenia Hippony przez Wandalów.

Robert Louis Stevenson

Robert Louis Stevenson (1850-1894), pisarz brytyjski. Wiekszosc zycia spedzil we Francji i w Kalifornii. W 1888 roku osiedlil sie na wyspach Samoa, gdzie pozostal do konca zycia, pisujac reportaze do amerykanskiego "Timesa". Wielka slawe przyniosly mu powiesci "Wyspa skarbów" i "Dziwna historia dra Jekylla i Mra Hyde'a", nawiazujace do mrocznej literatury gotyckiej z okresu romantyzmu. Napisal ponadto powiesc "Porwany za mlodu" oraz ksiazke poswiecona Polinezji.

Gioacchino Rossini

 
 
Gioacchino Rossini (1792-1868), wloski kompozytor operowy. Debiutowal w Wenecji w 1810 roku, a rozglos przyniosly mu opery "Tankred" i "Wloszka w Algierze". W Mediolanie i w Neapolu byl dyrektorem artystycznym kilku teatrów. Swiatowa slawe przyniosly mu opery komiczne "Cyrulik sewilski" i "Kopciuszek", a nastepnie skomponowane w Paryzu dziela "Semiramida" i "Wilhelm Tell". Rossini zerwal ze sztuka operowa i zajal sie komponowaniem utworów instrumentalnych, które jednak nie zyskaly wiekszej popularnosci.

Wladyslaw Reymont

Wladyslaw Reymont (1867-1925), pisarz polski, otrzymal literacka Nagrode Nobla. Czolowy przedstawiciel nurtu realistycznego w prozie Mlodej Polski i jeden z najwybitniejszych rodzimych prozaików. W swoich utworach wiele miejsca poswiecal problematyce spolecznej i realiom wsi polskiej. Glównym dzielem pisarza stala sie czterotomowa epicka powiesc "Chlopi", pokazujaca obraz polskiej wsi. Na podstawie utworu nakrecono pózniej serial telewizyjny i film pelnometrazowy. W innych utworach, takich jak "Marzyciel", czy "Bunt", poruszal problematyke spoleczno-obyczajowa, napisal tez trylogie historyczna "Rok 1794".

Charles de Gaulle

Charles de Gaulle (1890-1970), francuski general i maz stanu. 13 listopada 1945 roku zostal premierem Francji, jego rzady trwaly jednak zaledwie dziesiec tygodni i zakonczyly sie rezygnacja ze stanowiska wobec zatargów wewnatrz parlamentu. W 1959 roku zostal prezydentem, doprowadzil do podjecia rozmów z algierskim Frontem Wyzwolenia Narodowego i w 1963 roku oficjalnie ogloszono niepodleglosc Algierii. Nastepnie doprowadzil do wystapienia wojsk francuskich z NATO (1966) i rozbudowal francuski potencjal nuklearny. W 1969 roku ustapil ze stanowiska, a w nastepnym roku zmarl. Pozostawil po sobie "Pamietniki wojenne" i prace z teorii wojskowosci.

Whoopi Goldberg

13 listopada 1949 roku urodzila sie Whoopi Goldberg, aktorka amerykanska. Na duzym ekranie zadebiutowala w dramacie obyczajowym "Kolor purpury". Wykorzystujac swój niepospolity talent komiczny zagrala pózniej w wielu komediach obyczajowych i sensacyjnych, m.in. w filmach "Jumpin' Jack Flash", "Wlamywaczka", "Serce Klary", "Zakonnica w przebraniu" i "Chlopaki na bok". Wystapila równiez w wielu dramatach obyczajowych, takich jak "Daleko do domu", "Gracz" czy "Przerwana lekcja muzyki". W 1991 roku otrzymala Oscara za najlepsza role drugoplanowa w slynnym melodramacie "Uwierz w ducha".

Wybuch wulkanu w Kolumbii

13 listopada 1985 roku nastapila erupcja kolumbijskiego wulkanu Nevada del Ruiz, znajdujacego sie 100 km od stolicy panstwa Bogoty. Na skutek wybuchu temperatura podniosla sie tak bardzo, ze znajdujacy sie na wierzcholku lodowiec ulegl czesciowemu stopieniu. Zmieszana z pylem woda lodowcowa wywolala wielka blotnista lawine spadajaca ze zbocza góry. Olbrzymie masy mulu pokryly cale miasteczka w okolicy. W katastrofie zginelo ponad 23 tysiace ludzi.