Kalendarium, 15 lutego
  

15 lutego


Kalendarium dnia 15 lutego.


Chrzest Wladyslawa Jagielly

W wyniku zaciesnienia sojuszu Polski z Litwa bylo zawarto unie w Krewie. A w lutym 1386 roku ksiaze litewski Jagiello z bracmi przyjal chrzest, a nastepnie poslubil królowa Jadwige Andegawenska. Sojusz ten zaowocowal wzrostem sily polaczonych panstw.

Uklad w Kepnie

W lutym 1282 roku w Kepnie zostala zawarta ugoda pomiedzy ksieciem Przemyslem II i wladca Pomorza Gdanskiego Mszczujem II. Dzielnica po bezpotomnej smierci Mszczuja miala przejsc we wladanie ksiecia wielkopolskiego. Polaczenie zatem Wielkopolski z Pomorzem Gdanskim dalo Przemyslowi szanse do koronacji w czerwcu 1295 roku. Zostal on pierwszym królem Polski od czasów Boleslawa Smialego.

Fryderyk Skarbek

Fryderyk Skarbek (1792-1866), ekonomista, pisarz i historyk. Byl zwolennikiem kapitalistycznych metod gospodarowania. Zajmowal wazne stanowiska we wladzach Królestwa Polskiego. Pisal podreczniki, opracowal monografie Ksiestwa Warszawskiego i dziejów Polski.

Jeremy Bentham

Jeremy Bentham (1748-1832), angielski filozof i ekonomista. Byl reformatorem prawa, przedstawicielem liberalizmu iprekursorem pozytywizmu prawniczego. Na bazie jak najwiekszego szczescia dla jak najwiekszej liczby ludzi zalozyl szkole filozoficzna na uzytek której wymyslil rachunek szczescia, majacy przedstawiac szczescie w wartosciach liczbowych.

Gotthold Lessing

Gotthold Lessing (1729-1781), dramatopisarz niemiecki. Napisal dramat proza "Miss Sara Sampson", pierwsza znaczaca tragedie w jezyku niemieckim. Inne jego sztuki to, "Emilia Galotti", "Minna von Barnhelm", poemat dramatyczny "Natan medrzec", rozprawa "Laokoon, czyli o granicach malarstwa i poezji" oraz zbiór recenzji "Dramaturgia habsburska". Byl zwolennikiem tolerancji religijnej.

Michal Glinka

Michal Glinka (1804-1857), kompozytor rosyjski. Laczyl muzyke zachodnioeuropejska z tradycjami rosyjskiej muzyki ludowej. Stworzyl podstawy rosyjskiego stylu narodowego. Nalezal do tzw. Poteznej Gromadki kompozytorów rosyjskich. Najwieksza slawe przyniosly mu opery, "Iwan Susanin" oraz "Ruslan i Ludmila".

Alfred N. Whitehead

Alfred North Whitehead (1861-1947), angielski matematyk i filozof. Profesor uniwersytetu w Londynie i Uniwersytetu Harvarda. Zajmowal sie podstawami matematyki i algebra. Stworzyl system filozofii przyrody, dowodzacy, ze podstawowymi elementami rzeczywistosci sa zdarzenia, a nie rzeczy.

Prawykonanie walca "Nad pieknym, modrym Dunajem"

Pierwsze wykonanie walca "Nad pieknym modrym Dunajem" Jana Straussa (syna) nastapilo w lutym 1867 roku. A sukces nadszedl pare miesiecy pózniej w Paryzu.

Roman Kobendza

 
 
Roman Kobendza (1886-1955), botanik, lesnik. Zalozyl Uniwersytet Powszechny, profesor SGGW, inicjator utworzenia Kampinoskiego Parku Narodowego. W 1937 roku odznaczony Zlotym Krzyzem Zaslugi.

Bitwa pod Rarancza

Z 15 na 16 lutego 1918 roku czesc polskich sil, dowodzona przez plk. M. Zymierskiego i kpt. Romana Góreckiego pod Rarancza przebila sie przez okopy austriackie. Straty w bitwie wynosily 16 zabitych i kilkunastu rannych oraz utrata taborów. Ci, którym sie nie powiodlo, zostali aresztowani i osadzeni w obozach na Wegrzech.

Pierwszy zrzut "cichociemnych" w Polsce

"Cichociemni" to zolnierze Polskich Sil Zbrojnych na Zachodzie. Przerzucano ich droga lotnicza. Zadaniem ich bylo nawiazanie kontaktu z politycznym i zbrojnym podziemiem w kraju, organizowanie oddzialów partyzanckich, zajmowali sie rozpoznaniem, wywiadem, a gdy trzeba dowodzili w walce. Od lutego 1941 do grudnia 1944 roku skierowano do kraju 344 cichociemnych.

Wyprodukowanie szczepionki przeciwko chorobie Heinego-Medina

Choroba Heinego-Medina to porazenie dzieciece, atakujaca uklad nerwowy. Jej nazwa pochodzi od nazwisk lekarzy, którzy dokladnie ja opisali. Powodowala czeste zgony dzieci w wieku od 6 miesiecy do 5 roku zycia. W lutym 1954 roku wyprodukowano szczepionke przeciwko tej chorobie i odtad jest ona stosowana obowiazkowo u malych dzieci.

Zmarl Nat "King" Cole

Nat "King" Cole (1917-1965), amerykanski ciemnoskóry piosenkarz. Kariere rozpoczynal jako muzyk jazzowy. Najslawniejszy stal sie jako wykonawca przebojów, spiewanych charakterystycznym, cieplym glosem, "Mona Lisa", "Too Young", "Ramblin's Rose". Zalozyl zespól King Cole-Trio. Pod koniec zycia wystepowal równiez z córka, Nathalie Cole.

Zmiana systemu monetarnego w W. Brytanii

15 lutego 1971 roku Brytyjczycy zdecydowali o zmianie systemu monetarnego. Dotychczas funt szterling dzielil sie na 20 szylingów, a te zas na 12 pensów. Teraz ustalono, ze funt szterling podzielony bedzie na sto pensów. Równoczesnie wprowadzono nowe monety, dwu-, jedno- i pólpensowe.

Wybuch w warszawskiej rotundzie PKO

15 lutego 1979 roku doszlo do tragedii w warszawskiej rotundzie PKO. W wyniku eksplozji gazu zginelo 49 osób, a ponad sto zostalo rannych. Przyczyna dramatu bylo ulatnianie sie z przewodów sasiedniego budynku gazu ziemnego i wystarczyla przypadkowa iskra, która doprowadzila do tragedii. Wydarzenie to upamietnione zostalo tablica.

Ostatnie oddzialy radzieckie opuscily Afganistan

W 1989 roku ostatnie oddzialy radzieckie opuscily Afganistan. Wojna w Afganistanie nie wygasla z chwila opuszczenia tego kraju przez wojska radzieckie a trwala jeszcze do kwietnia 1992 roku do chwili obalenia proradzieckiego rzadu Mohammeda Nadzibullaha.

"Trójkat wyszehradzki"

W lutym 1991 roku w Budapeszcie obradowali prezydenci i premierzy Polski, Wegier i Czechoslowacji w celu ustalenia przyszlej wspólpracy politycznej i gospodarczej. Podpisano wspólna deklaracje o wspóldzialaniu i likwidacji Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Z czasem czlonkowie Grupy Wyszehradzkiej zaczeli podazac wlasnymi drogami, a Czechoslowacja rozpadla sie na dwa panstwa.