Kalendarium, 23 maja
  

23 maja


Kalendarium dnia 23 maja.


Cyprian Kamil Norwid

Cyprian Kamil Norwid (1821-1883), polski poeta, prozaik, dramaturg i plastyk. Studiowal we Wloszech, a nastepnie w Berlinie. W swej obszernej twórczosci Norwid rozwinal wlasne koncepcje estetyczne i historiozoficzne. Podejmowal tematy zwiazane z rola sztuki i miejscem artysty w spoleczenstwie. Napisal liczne dramaty: "Aktor", "Pierscien wielkiej damy", "Milosc czysta u kapieli morskich", poematy epickie "Quidam", "Assunta" i nowele "Ad leones", "Tajemnica lorda Singelworth". Za zycia wydal jednak nieliczne utwory drobne wiersze, poemat "Psalmów-psalm", poemat proza "Czarne kwiaty", dramat "Zwolon" i traktat poetycki "Promethidion". Wybitny zbiór wierszy Norwida "Vade-mecum" wydano dopiero w 1947 r.

Girolamo Savonarola

Girolamo Savonarola (1452-1498), wloski dzialacz religijny, przeor klasztoru sw. Marka we Florencji. Pietnowal w swym dzialaniu zepsucie swieckich i duchowienstwa, nawolujac do powrotu do biblijnych korzeni chrzescijanstwa. Z czasem zakonnik wprowadzil w panstwie wladze teokratyczna, zwracajac przeciw sobie papieza Aleksandra VI, jak i ludnosc Florencji. Nalozono na niego ekskomunike. Oskarzony o herezje spalony na stosie.

Defenestracja praska

23 maja 1618 r. protestanci czescy na znak protestu przeciw pogwalceniu przez cesarza Macieja II swobód religijnych wyrzucili przez okno zamku na Hradczanach dwóch cesarskich namiestników. Konsekwencje defenestracji z 1618 r. byly fatalne. Doszlo do wybuchu wojny trzydziestoletniej, w wyniku której Czechy utracily niepodleglosc.

Rokosz Lubomirskiego

W maju 1665 r. doszlo do zbrojnego wystapienia Lubomirskiego przeciw królowi Janowi II Kazimierzowi. Podczas trwajacego rokoszu zwolennicy Lubomirskiego, zrywajac sejmy, paralizowali dzialalnosc ustawodawcza. Zbuntowany magnat pokonal królewskie wojska pod Czestochowa i Matwami. Jednak doszlo do ugody, na mocy której Lubomirski ukorzyl sie przed królem, a Jan II Kazimierz zrezygnowal z planów elekcji vivente rege.

Maria Konopnicka

Maria Konopnicka (1842-1910), polska poetka i nowelistka. Tworzyla poezje patriotyczna i spoleczna, a takze nowele "Mendel Gdanski", "Milosierdzie gminy". Przebywala glównie za granica, nie zerwala jednak kontaktu z krajem. Zareagowala na sprawe dzieci wrzesinskich. Wówczas powstal slynny utwór "Haslo", pózniejsza "Rota". Czesc swej twórczosci skierowala do dzieci "O Janku Wedrowniczku", "O krasnoludkach i sierotce Marysi", "Na jagody". Pozostawila tez po sobie obszerny zbiór tekstów publicystycznych. W uznaniu zaslug poetka otrzymala od spoleczenstwa dworek w Zarnowcu na Podkarpaciu, gdzie osiadla w ostatnim okresie zycia.

Henrik Ibsen

Henrik Ibsen (1828-1906), dramatopisarz norweski. Zwiazany jako rezyser i wspólpracownik z teatrami w Bergen i w Christianii (Oslo), pózniej sam zaczal pisac dramaty. Po pierwszych niepowodzeniach rozglos przyniosly mu dopiero poematy dramatyczne "Brand" i "Peer Gynt", oraz "Podpory spoleczenstwa", "Wróg ludu", "Dzika kaczka", "Hedda Gabler". Dramaty Ibsena, w Polsce staly sie niezwykle popularne weszly na trwale do repertuaru dramaturgii swiatowej.

Heinrich Himmler

Heinrich Himmler (1900-1945), szef SS i gestapo, przywódca hitlerowskich Niemiec, stworzyl w III Rzeszy mechanizmy funkcjonowania aparatu terroru i ludobójstwa. Podlegala mu wiekszosc niemieckich sluzb specjalnych, obozy zaglady, realizacja Holocaustu. Nie sprawdzil sie jednak na stanowiskach dowódczych. Ujety przez Brytyjczyków popelnil samobójstwo. Najwiekszy zbrodniarz wojenny w dziejach ludzkosci.

Tony Halik

 
 
Tony Halik (1921-1998), polski podróznik, pisarz, operator filmowy i autor programów podrózniczych. Obywatel Polski i Argentyny, wieloletni korespondent amerykanskiej sieci NBC, byl twórca licznych filmów krajoznawczych. Wspólnie z zona Elzbieta Dzikowska przez ponad 20 lat prowadzil w polskiej telewizji bardzo popularny program przyrodniczy "Pieprz i wanilia".